Verbum

складны​² ✂ прым.

Такі, які можна складваць дзякуючы рухомаму злучэнню частак.

• С. метр.

складчына, ✂, ж.

Унясенне грошай, прадуктаў і пад. удзельнікамі якой-н. агульнай справы.

• Купіць дачу ў складчыну.
• Устроіць складчыну.

скланенне, ✂, н.

1. гл. скланяцца, -ць.

2. У граматыцы: клас назоўнікаў з аднолькавымі формамі словазмянення.

   • Назоўнікі першага, другога, трэцяга скланення.

скланяцца, ✂; незак.

1. Змяняцца па склонах.

2. перан. Часта ўпамінацца (звычайна непрыхільна; разм.).

   • Яго прозвішча часта скланяецца на сходах.

|| наз. скланенне, ✂.

скланяць, ✂; незак.

1. Змяняць іменныя часціны мовы па іх граматычных формах.

   • С. назоўнікі.

2. перан. Часта ўпамінаць, многа гаварыць пра каго-, што-н. (звычайна непрыхільна; разм.).

|| зак. праскланяць, ✂.

|| наз. скланенне, ✂.

скласці, ✂; зак.

1. гл. класці.

2. Пакласці разам у пэўным парадку.

   • С. дровы пад навес.
   • С. салому ў стог. С. рэчы ў рукзак (падрыхтаваць да ад’езду).

3. Прыбавіць адзін лік да другога, зрабіць складанне.

   • С. дзве сумы.

4. Падрыхтаваць што-н. на падставе сабраных звестак.

   • С. справаздачу аб сабраным ураджаі.
   • С. спіс супрацоўнікаў.
   • Скласці песню (стварыць, напісаць).

5. Утварыць групу, камісію, падабраўшы людзей.

   • С. камісію.

6. Стварыць навуковую працу.

   • С. слоўнік беларускай мовы.

7. Перагнуўшы, сагнуўшы прыдаць якую-н. форму, зменшыць аб’ём.

   • С. ліст паперы папалам.
   • С. шэзлонг.

8. Зрабіць вывад на падставе назіранняў або лагічных заключэнняў.

   • С. уяўленне аб кім-н.

9. перан. Вызваліцца ад якіх-н. абавязкаў.

   • С. свае паўнамоцтвы.
   • Ён усю віну склаў на мяне.

◊

• Скласці зброю — 1) спыніць узброенае супраціўленне; 2) адмовіцца ад барацьбы, ад якіх-н. дзеянняў.

• Скласці рукі (разм.) — перастаць дзейнічаць.

|| незак. складваць, ✂ і складаць, ✂.

|| наз. складванне, ✂ і складанне, ✂.

скласціся, ✂; зак.

1. Утварыцца з асобных частак, элементаў.

   • З асобных кніг і часопісаў склалася невялікая бібліятэка.

2. Узнікнуць, з’явіцца ў працэсе творчасці (пра песню, верш і пад.).

   • У людзей склалася многа легенд пра гэта страшнае месца ў лесе.

3. Выпрацавацца, устанавіцца, сфарміравацца.

   • У мяне склалася добрае ўяўленне аб фільме.

4. Набыць якую-н. форму, выгляд (пра губы, рукі, ногі, цела чалавека).

5. Зрабіць складчыну (разм.).

   • С. на паездку за горад.

6. Спакаваць, падрыхтаваць свае рэчы для ад’езду (разм.).

   • С. для ад’езду.

7. Атрымацца ў выніку пошукаў.

   • Дзённікавыя запісы склаліся ў асобнае апавяданне.

|| незак. складвацца, ✂ і складацца, ✂.

|| наз. складванне, ✂.

склеіцца, ✂; зак.

1. Змацавацца пры дапамозе клею, зліпнуцца.

   • Паперы склеіліся.

2. перан. Наладзіцца, аднавіцца (разм.).

   • Справа склеілася.
   • Сямейнае жыццё склеілася.

|| незак. склейвацца, ✂.

склеіць, ✂; зак.

1. гл. клеіць.

2. Змацаваць клеем.

   • С. лісты паперы.

3. перан. Наладзіць, аднавіць (разм.).

   • Не с. дружбу пасля такой сваркі.

|| незак. склейваць, ✂.

|| наз. склейванне, ✂ і склейка, ✂.

склеп, ✂, м.

1. Паглыбленае ў зямлю, закрытае памяшканне для захоўвання прадуктаў, віна, пораху і пад.

   • Вінны с.
   • Парахавы с.

2. Закрытае падземнае памяшканне, у якім устанаўліваюцца дамавіны з нябожчыкамі.

   • Пахавальны с.

|| памянш. скляпок, ✂.

|| прым. склепавы, ✂.

• Склепавая сырасць.