Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

стварожыць, ; зак.

Ператварыць у тварог.

|| незак. стварожваць, .

|| наз. стварожванне, .

стварыцца, ; зак.

  1. Утварыцца, узнікнуць.

    • На месцы балота стварылася возера.
  2. Арганізавацца, пачаць дзейнічаць (пра якую-н. грамадскую арганізацыю, установу і пад.).

    • Пры школе стварыўся драматычны гурток.

|| незак. стварацца, .

стварыць, ; зак.

  1. Зрабіць існуючым.

    • С. касмічныя караблі.
    • С. хімічную прамысловасць.
    • С. добры падручнік (напісаць, скласці).
    • С. жывы вобраз народа (намаляваць моўнымі сродкамі).
  2. Сфарміраваць, арганізаваць.

    • С. партызанскі атрад.
    • С. пры інстытуце падрыхтоўчыя курсы.
    • С. кааператыў.
  3. Забяспечыць што-н., зрабіць магчымым што-н.

    • С. умовы для нармальнай работы.
    • С. цяжкасці (стаць прычынай).

|| незак. ствараць, .

|| наз. стварэнне, .

стварэнне, , н.

  1. гл. стварыць.

  2. Тое, што створана кім-н.; твор мастацтва.

    • Геніяльнае с.
  3. з азначэннем. Жывая істота — чалавек, жывёліна.

ствол, , м.

  1. Асноўная частка дрэва ад каранёў да верхавіны, якая трымае на сабе галіны і лісты.

  2. Частка агнястрэльнай зброі ў выглядзе трубы, праз якую праходзіць, атрымаўшы напрамак палёту, куля або снарад.

  3. Частка шахты ад паверхні да дна.

    • Праходка ствала.
  4. У тэхніцы, анатоміі: назва розных прадметаў або органаў, якія маюць форму прамой трубы.

    • С. пажарнага рукава.
    • С. соннай артэрыі.

|| прым. ствалавы, , стваловы, і ствольны, .

створ, , м.

  1. Частка прасторы, абмежаваная стойкамі, перакладзінамі і пад.

    • С. футбольных варот.
  2. Тое, што і створка.

  3. Размяшчэнне двух прадметаў на адной лініі з вокам назіральніка, а таксама напрамак, вызначаны сумяшчэннем такіх прадметаў (спец.).

|| прым. створны, .

створка, , ж.

Кожная з дзвюх рухомых палавінак дзвярэй, аканіц, варот і пад.

створкавы, .

Які мае створкі, складаецца з іх.

  • Створкавыя дзверы.

сто, ліч.

  1. Назва ліку і лічбы 100.

    • С. дзеліцца на чатыры.
    • С. падручнікаў (колькасць, абазначаная гэтай лічбай).
  2. Ужыв. для выражэння вялікай колькасці ў значэнні шмат, вельмі, многа.

    • Разоў с. слухалі перадачу.
  3. У спалучэнні слоў «шмат», «некалькі» і пад. з старой склонавай формай сот ужыв. як назоўнік са значэннем сотня.

    • Пакетаў было многа сот тысяч.

  • На ўсе сто (разм. адабр.) — поўнасцю, цалкам.

|| парадкавы ліч. соты, .

сто...

Першая частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову сто, напр. стогадовы, стопрацэнтны.