Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

рэльеф, , м.

  1. Будова зямной паверхні, сукупнасць няроўнасцей сушы, акіянскага і марскога дна.

    • Р. мясцовасці.
    • Гарысты р.
  2. Выпукласць, выпуклы відарыс на плоскасці.

    • Мэбля з рэльефамі і драўлянай мазаікай.
  3. Від скульптуры, у якім відарыс з’яўляецца выпуклым або ўвагнутым у адносінах да плоскасці фону (спец.).

|| прым. рэльефны, .

рэльефны, .

  1. гл. рэльеф.

  2. Выпуклы, які выступае над паверхняй.

    • Рэльефная карта.
  3. перан. Выразны, ясны (кніжн.).

    • Рэльефная мова.

|| наз. рэльефнасць, .

рэлятывізм, , м.

У філасофіі: метадалагічная пазіцыя, прыхільнікі якой, абсалютызуючы адноснасць і ўмоўнасць усіх нашых ведаў, адмаўляюць магчымасць аб’ектыўнага пазнання рэчаіснасці.

|| прым. рэлятывісцкі, .

рэлятывіст, , м.

Паслядоўнік, прыхільнік рэлятывізму.

|| ж. рэлятывістка, .

|| прым. рэлятывісцкі, .

рэлятыўны, (кніжн.).

Тое, што і адносны (у 1 знач.).

|| наз. рэлятыўнасць, .

рэляцыя, , ж. (уст.).

Пісьмовае данясенне аб дзеяннях войск.

  • Пераможныя рэляцыі (таксама перан. шумныя паведамленні пра поспехі; іран.).

рэмарка, , ж.

  1. Заўвага; памета на палях (рукапісу, кнігі; уст.).

    • Рэмаркі на палях рукапісу.
  2. У п’есе: тлумачэнне аўтара да тэксту, якое датычыць абставін дзеяння, знешняга выгляду ці паводзін персанажа.

|| прым. рэмарачны, .

рэмез, , м.

Сініца, якая жыве па берагах вадаёмаў.

рэмень, і рамень, , м.

  1. Доўгая паласа вырабленай скуры, моцнай тканіны, якая ўжыв. для звязвання, замацавання чаго-н., у якасці пояса, для перадачы руху ад шківа.

    • Сумка на рэмені.
    • Падперазацца рэменем.
    • Р. для вастрэння брытваў.
    • Прывадны р.
    • Прывязныя рамяні (у самалёце, аўтамашыне).
  2. мн. Дзве злучаныя перамычкай палоскі скуры (або моцнай тканіны, заменніка) са спражкамі і ручкай для ўвязвання і пераноскі ручнога багажу.

    • Перавязаць клунак рамянямі.

|| памянш. раменьчык, .

|| прым. раменны, .

  • Раменная вупраж.
  • Раменная пуга.
  • Раменная перадача.

рэмілітарызаваць, ; зак. і незак.

Зноў стварыць (-раць) дзе-н. армію, ваенную прамысловасць пасля ранейшай дэмілітарызацыі.

|| наз. рэмілітарызацыя, .

|| прым. рэмілітарызацыйны, .