Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

даве́рны, -ая, -ае (спец.).

Які сведчыць аб даручэнні каму-н. чаго-н., які з’яўляецца даверанасцю.

Д. дакумент.

Давернае пісьмо.

|| наз. даве́рнасць, -і, ж.

даве́рху, прысл.

Да самых верхніх краёў.

Наліць у бочку вады д.

Знізу даверху

1) усюды, у любым месцы;

2) ад ніжэйшых інстанцый да вышэйшых.

даве́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак., каму-чаму.

Паверыць каму-, чаму-н., паспадзявацца на каго-, што-н.

Яму можна д.

даве́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., каму каго-што або з інф.

Праяўляючы давер’е, даручыць.

Д. таварышу машыну.

Д. атрымаць зарплату.

|| незак. давяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

даве́сці¹, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі́; -вёдзены; зак.

1. каго (што) да чаго. Ведучы, даставіць да якога-н. месца.

Д. старога да хаты.

2. што да чаго. Пракласці, правесці да якога-н. месца.

Д. шашу да райцэнтра.

3. што да чаго. Займаючыся якой-н. справай, работай, дасягнуць пэўнай мяжы.

Д. справу да канца.

4. каго-што да чаго. Прывесці ў які-н. стан.

Д. да слёз.

5. што да каго-чаго. Абавязаць да выканання (задання, разнарадкі і пад.).

Д. план да кожнага.

6. што. Падагнаць, прыладзіць адно к аднаму.

Д. аконную раму.

Давесці да ведама (афіц.) — паведаміць, праінфармаваць, перадаць.

Давесці да торбы (разм.) — прывесці да беднасці, да жабрацтва.

|| незак. даво́дзіць, -во́джу, -во́дзіш, -во́дзіць.

даве́сці², -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -вяло́; -вядзі́; -вёдзены; зак., што.

Даказаць, пацвердзіць правільнасць чаго-н. фактамі, довадамі.

Д. тэарэму.

|| незак. даво́дзіць, -во́джу, -во́дзіш, -во́дзіць.

даве́сціся, -вядзецца; -вяло́ся; безас., зак.

Здарыцца, прыйсціся.

Давялося папрацаваць сакратаром сельсавета.

|| незак. даво́дзіцца, -во́дзіцца; -во́дзілася.

даве́яць, -ве́ю, -ве́еш, -ве́е; -ве́й; -ве́яны; зак., што.

Закончыць веянне чаго-н.

Д. ячмень.

|| незак. даве́йваць, -ваю, -ваеш, -вае.

давідна́, прысл.

Да світання, пакуль не развіднее.

Гарох змалацілі яшчэ д.

даві́льны, -ая, -ае.

Прызначаны для выціскання соку з ягад, садавіны.

Д. прэс.