Verbum

цяпло́, -а́, н.

1. Нагрэты стан чаго-н. (пра тэмпературу паветра, памяшкання, прадмета).

На вуліцы адзін градус цяпла.

Ц. рукі.

2. Цёплае надвор’е; цёплая пара года.

3. перан. Сардэчныя, добрыя адносіны.

Іх заўсёды яднала ц. дружбы.

цяплу́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж. (разм.).

Таварны вагон, прыстасаваны для перавозкі людзей.

|| прым. цяплу́шачны, -ая, -ае.

цяплы́нь, -і, ж.

Тое, што і цеплыня (часцей пра надвор’е).

ця́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак. (разм.).

1. гл. цяпаць.

2. каго-што. Укусіць, схапіць зубамі.

Сабака цяпнуў за палец.

3. што і чаго. Выпіць спіртнога.

Ц. чарку.

4. каго. Стукнуць, ударыць каго-н.

Ц. па галаве.

цярні́сты, -ая, -ае.

1. Калючы; пакрыты шыпамі (пра хмызняк, кусты і пад.).

Ц. куст.

2. перан. Цяжкі, пакутлівы.

Ц. шлях яму давялося прайсці.

|| наз. цярні́стасць, -і, ж.

цярно́вы гл. цёрн.

цярно́ўка, -і, ДМ -но́ўцы, ж.

Наліўка з пладоў цёрну або цернаслівы.

цярпе́нне, -я, н.

1. Здольнасць цярпець, стойка пераносіць жыццёвыя нягоды.

Няма цярпення слухаць яе скаргі.

2. Настойлівасць, уменне захоўваць вытрымку ў якой-н. справе, рабоце.

Работа з дзецьмі патрабуе вялікага цярпення.

◊

Цярпенне лопнула (разм.) — не хапіла вытрымкі.

цярпе́цца, -піцца; безас., незак. (разм.).

Пра магчымасць цярпець.

Хлопчыку не цярпелася хутчэй даведацца.

цярпе́ць, -плю́, -піш, -пі́ць; -пім, церпіце́, -пя́ць; -пі; незак.

1. што і без дап. Мужна, стойка пераносіць фізічныя і маральныя пакуты.

Ц. боль.

Ц. непрыемнасці.

2. каго-што. Мірыцца з наяўнасцю каго-, чаго-н.; пагаджацца з кім-, чым-н.

Не ц. каго-небудзь.

Не ц. пярэчання.

3. што. Зносіць што-н. непрыемнае.

Ц. няўдачу.

4. ад чаго. Несці страты; атрымліваць пашкоджанні ад чаго-н., псавацца.

Пасевы церпяць ад засухі.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Не патрабаваць тэрміновага выканання, хуткага рашэння.

|| зак. пацярпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пім, церпіце́, -пя́ць; -пі.