Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

цаца́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

У выразе: абяцанка — цацанка, а дурню радасць (разм.) — дурань радуецца абяцанню, якое можа не ажыццявіцца.

цаца́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

Птушка атрада курыных.

|| прым. цаца́рчын, -а.

ца́цачнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Майстар, які вырабляе цацкі.

|| ж. ца́цачніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

ца́цка, -і, ДМ -ццы, мн. -і, -цак, ж.

1. Прадмет, прызначаны для гульні, аздобы, упрыгожання.

Магазін дзіцячых цацак.

Ёлачныя цацкі.

2. Што-н. вельмі прыгожае, цікава аздобленае.

Не кватэра, а ц.

3. перан. Той, кім распараджаюцца па ўласным жаданні, хто служыць каму-н. для пацех.

Быць цацкай у чужых руках.

4. Пра тое, што з’яўляецца прадметам клопату, непрыемнасці (разм.).

Параніў руку — зрабіў сабе цацку.

|| памянш.-ласк. ца́цачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. ца́цачны, -ая, -ае.

Ц. магазін.

ца́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

1. Гуляць з кім-, чым-н.; забаўляцца.

2. перан. Займацца якой-н. клопатнай справай; важдацца з кім-, чым-н.

Хопіць ц. з гультаём.

цверазе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

Станавіцца цвярозым, цверазейшым.

|| зак. працверазе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і ацверазе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

цверазі́ць, цверажу́, цвярэ́зіш, цвярэ́зіць; незак.

Рабіць цвярозым, цверазейшым, прыводзіць у цвярозы стан.

цверда... (гл. цвёрда...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужыв. замест «цвёрда...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: цвердавэнджаны, цвердазём, цвердалобы, цвердамерзлы, цвердапаліўны, цвердаплодны, цвердаскуры, цвердасплаўны, цвердацелы.

цвердава́ты, -ая, -ае.

Не зусім цвёрды.

Цвердаватая скарынка.

цвердавэ́нджаны, -ая, -ае (спец.).

Цвёрды ў выніку працяглага вэнджання.

Цвердавэнджаныя кілбасы.