Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

эканамі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст у галіне эканомікі; эканамічных навук.

|| ж. эканамі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. эканамі́сцкі, -ая, -ае.

эканамі́чны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да эканомікі; гаспадарчы.

Эканамічная палітыка.

Эканамічныя законы.

Э. эфект.

Эканамічная выгада.

2. Які дае эканомію, выгадны ў гаспадарчых адносінах.

Э. рухавік.

|| наз. эканамі́чнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

экано́м, -а, мн. -ы, -аў, м. (уст.).

1. Гаспадарлівы, ашчадны чалавек.

2. Загадчык гаспадаркі.

|| ж. экано́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак (да 2 знач.).

экано́міка, -і, ДМ -міцы, ж.

1. Сукупнасць вытворчых адносін, якія адпавядаюць дадзенай ступені развіцця прадукцыйных сіл грамадства; пануючы спосаб вытворчасці ў грамадстве.

Э. пераходнага перыяду.

2. Арганізацыя, структура і стан гаспадарчага жыцця або якой-н. гаспадарчай дзейнасці.

Э. прамысловасці.

Э. сельскай гаспадаркі.

3. Навуковая дысцыпліна, што вывучае якую-н. галіну вытворчай, гаспадарчай дзейнасці.

Э. працы.

|| прым. эканамі́чны, -ая, -ае.

Э. крызіс.

экано́міць, -млю, -міш, -міць; незак.

1. што. Эканомна расходаваць.

Э. грошы.

2. на чым і без дап. Максімальна скарачаць выдаткі.

Э. на будматэрыялах.

Усё дарагое, даводзіцца э.

|| зак. зэкано́міць, -млю, -міш, -міць; -млены (да 2 знач.).

экано́мія, -і, ж.

1. Ашчаднасць, беражлівасць пры расходаванні чаго-н.

Э. сыравіны.

Навесці эканомію ў карыстанні электраэнергіяй.

2. Выгада, якая атрымліваецца пры ашчадным расходаванні чаго-н.

Э. часу.

Сотні мільёнаў рублёў эканоміі за год.

Палітычная эканомія — навука, якая вывучае грамадскія адносіны ў працэсе вытворчасці і размеркавання матэрыяльных даброт, а таксама эканамічныя законы, што кіруюць гэтымі адносінамі.

Палітычная э. капіталізму.

экано́мнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Быць вельмі эканомным.

экано́мны, -ая, -ае.

1. Які ашчадна расходуе што-н., які садзейнічае эканоміі (у 2 знач.), сціплы ў расходах.

Эканомная гаспадыня.

Эканомна (прысл.) расходаваць ваду.

Э. ў пакупках.

2. Які патрабуе невялікіх затрат, дазваляе абысціся меншай колькасцю чаго-н.; эканамічны.

Э. від рухавіка ўнутранага згарання.

|| наз. экано́мнасць, -і, ж.

эква́тар, -а, м.

Уяўная лінія, якая падзяляе зямны шар на Паўночнае і Паўднёвае паўшар’і, а таксама прылеглая да гэтай лініі мясцовасць.

|| прым. экватарыя́льны, -ая, -ае.

Э. пояс.

эквівале́нт, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Нешта раўнацэннае іншаму, здольнае поўнасцю яго замяніць.

|| прым. эквівале́нтны, -ая, -ае.

Э. абмен.