Verbum

чэрнь², -і, ж.

1. Гравіроўка металічных вырабаў, пераважна сярэбраных і залатых, штрыхі якой запаўняюцца спецыяльным чорным сплавам, а таксама вырабы, апрацаваныя такім чынам.

2. Чорная вугальная фарба арганічнага паходжання (спец.).

|| прым. чэ́рневы, -ая, -ае.

чэ́рпаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак., што.

1. Даставаць, набіраць чым-н. што-н. вадкае або сыпкае.

Ч. ваду.

Ч. каўшом пясок.

2. перан. Набываць, браць што-н. адкуль-н. (кніжн.).

Ч. веды.

Ч. сілы.

|| аднакр. чарпану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́, (да 1 знач.).

|| наз. чэ́рпанне, -я, н.

|| прым. чарпа́льны, -ая, -ае.

чэ́рствы, -ая, -ае.

1. Засохлы, цвёрды, сухі, нясвежы.

Ч. хлеб.

Чэрствая булка.

2. перан. Нячулы, бяздушны.

Ч. чалавек.

Чэрствая душа.

|| наз. чэ́рствасць, -і, ж.

чэ́санкі, -нак.

Мяккія і тонкія валёнкі з часанай воўны.

чэ́сны, -ая, -ае.

1. Праўдзівы, прамы; добрасумленны.

Ч. чалавек.

Ч. ўчынак.

2. Заснаваны на правілах чэсці, добрапрыстойнасці.

Чэснае жыццё.

Чэснае імя.

3. Маральна чысты, цнатлівы.

◊

Чэснае слова — выраз, які ўпэўнівае ў праўдзівасці чаго-н.

|| наз. чэ́снасць, -і, ж.

чэсць, -і, ж.

1. Вартыя павагі і гордасці маральныя якасці чалавека; яго адпаведныя прынцыпы.

Справа чэсці.

2. Добрая, незаплямленая рэпутацыя чалавека.

Бараніць ч. свайго імя.

3. Цнатлівасць (пра жанчын).

4. Слава, павага, пашана.

Госці ведалі, каму аказваць ч.

Ч. таму, хто самааддана працуе.

◊

Аддаць чэсць каму — прывітаць ваеннага, прыклаўшы руку да галаўнога ўбору.

Пара і чэсць знаць (разм.) — пара закончыць што-н.

чэ́хі, -аў, адз. чэх, -а, м.

Заходнеславянскі народ, які складае асноўнае насельніцтва Чэхіі.

|| ж. чэ́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак.

|| прым. чэ́шскі, -ая, -ае.

чэ́шка¹ гл. чэхі.

чэ́шка² гл. чэшкі.

чэ́шкі, чэ́шак, адз. чэ́шка, -і, ДМ -шцы, ж.

Спартыўныя тапачкі на лёгкай (звычайна на ласінай) падэшве для заняткаў гімнастыкай.