Verbum

е́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.

1. Жаласна стагнаць ад болю, пакуты і пад.

Хлопчык енчыў на ложку.

2. перан. Назойліва, надакучліва прасіць аб чым-н. (разм.).

|| зак. вы́енчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2 знач.).

|| наз. е́нчанне, -я, н.

епа́рхія, -і, ж.

Царкоўна-адміністрацыйная тэрытарыяльная адзінка, якой кіруе епіскап (архірэй).

|| прым. епархія́льны, -ая, -ае.

епі́скап, -а, мн. -ы, -аў, м.

Вышэйшы сан у хрысціянскай царкве, а таксама асоба, якая мае гэты сан; архірэй.

|| прым. епі́скапскі, -ая, -ае.

епітрахі́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.

Частка абрадавага адзення праваслаўнага і каталіцкага святара, якая носіцца на шыі і мае выгляд доўгага шырокага палотнішча з крыжамі.

епіты́м’я, -і, ж.

Род царкоўнага пакарання (пост, працяглыя малітвы) за парушэнне рэлігійных норм.

Налажыць епітым’ю.

е́рась, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. У рэлігіі: адступленне ад афіцыйных царкоўных догмаў.

Барацьба з ерассю.

2. перан. Бязглуздзіца, лухта (разм.).

Несці е.

|| прым. ерэты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

ерыхо́нскі, -ая, -ае.

У выразе: ерыхонская труба — пра вельмі гучны голас.

ерэты́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Паслядоўнік ерасі (у 1 знач.).

|| ж. ерэты́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. ерэты́чны, -ая, -ае.

есаву́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

Казацкі афіцэрскі чын, роўны чыну капітана ў пяхоце і ротмістра ў кавалерыі, а таксама асоба, якая мела гэты чын.

|| прым. есаву́льскі, -ая, -ае.

е́сці, ем, ясі́, есць; ядзі́м, ясце́, яду́ць; еў, е́ла; еш; незак.

1. каго-што і без дап. Ужываць ежу.

Е. яблыкі.

Чаго не ясі, таго ў рот не нясі (прыказка).

2. толькі ў інф. (у спалучэнні з дзеясловам). Ежа, харч.

Наварыць е.

Хацець е.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Разбураць хімічна, раз’ядаць.

Іржа есць жалеза.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Выклікаць пякучы боль, раздражняць (пра дым і пад.).

Густы дым еў вочы.

5. перан., каго-што. Не даваць спакою, мучыць (пра сумленне, тугу, боль).

Сэрца маё есць туга.

6. перан., каго (што). Папракаць, назаляць, не даваць спакою (разм.).

Кожны дзень грызуцца, ядуць адзін аднаго.

◊

Дарэмна хлеб есці (разм.) — не прыносіць ніякай карысці, гультаяваць.

Есці вачамі (разм.) — пільна ўглядацца, не адрываючы позірку.

Есці, як не ў сябе (разм.) — прагна есці.

Пасаліўшы, есці можна (разм.) — пра што-н. пасрэднае, цярпімае.

Поедам есці (разм., неадабр.) — бесперапынку папракаць.

|| зак. пае́сці, паем́, паясі́, пае́сць; паядзі́м, паясце́, паяду́ць; пае́ш (да 1 знач.: ужыць для ежы) і з’е́сці, з’ем, з’ясі́; з’есць; з’ядзі́м, з’ясце́, з’яду́ць; з’еш; з’е́дзены (да 1, 3, 5 і 6 знач.).

|| наз. яда́, -ы́, ДМ ядзе́, ж. (да 1 знач.).

У час яды.