Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ціму́раўцы, -раўцаў, адз. -равец, -раўца, м.

У СССР у перыяд Вялікай Айчыннай вайны і адразу пасля яе: удзельнікі дзіцячага патрыятычнага руху, якія аказвалі дапамогу сем’ям франтавікоў, інвалідам вайны, адзінокім састарэлым людзям [ад імя Цімура, героя аповесці А.

Гайдара].

|| прым. ціму́раўскі, -ая, -ае.

Ц. рух.

ці́на, -ы, ж.

1. Зялёныя водарасці, якія плаваюць густой масай у стаячай і малапраточнай вадзе.

2. перан. Аб тым, што засмоктвае, аблытвае, пазбаўляе волі, свабоды дзеяння.

Ц. абывацельшчыны.

|| прым. ці́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

ці́ністы, -ая, -ае.

Пакрыты цінай, у якім многа ціны.

Ціністая сажалка.

ці́нькаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Утвараць гукі, падобныя на «цінь-цінь» (пра птушак).

Цінькае сініца на асіне.

|| аднакр. ці́нькнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. ці́ньканне, -я, н.

ці́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж. (разм.).

Курыца.

|| памянш.-ласк. ці́пачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

ціпу́н, -а́, м.

Хвароба птушак — храсткаваты нараст на канцы языка.

Ціпун на язык каму — нядобрае пажаданне таму, хто сказаў што-н. непажаданае, непрыемнае.

ціпча́к, -у́, м.

Стэпавая кармавая расліна сямейства злакавых.

|| прым. ціпчако́вы, -ая, -ае.

ціп-ці́п, выкл.

Вокліч, якім падзываюць курэй.

цір¹, -а, м.

Спецыяльна прыстасаванае памяшканне для стральбы па мішэнях.

цір², -у, м. (спец.).

Састаў з каніфолі, смалы і інш., якім змазваюць стаячы такелаж і рангоўт на караблях.