Verbum

абсалю́т

(лац. absolutus = неабмежаваны, самастойны)

1) тое, што ні ад чаго не залежыць;

2) вечная, нязменная першааснова свету (дух, бог, ідэя) у ідэалістычнай філасофіі і рэлігіі.

абсалю́тны

(лац. absolutus = неабмежаваны, самастойны)

1) безадносны, узяты без параўнання з чым-н. (напр. а. прырост насельніцтва);

2) неабмежаваны, поўны (напр. а-ая цішыня);

а-ая большасць — амаль усе;

а-ая велічыня — лік, узяты без знака плюс або мінус;

а-ая ісціна — вычарпальнае веданне аб’ектыўнай рэальнасці;

а. нуль — самая нізкая магчымая тэмпература (-273,16°С);

а. слых — здольнасць дакладна вызначаць на слых любую ноту;

а. чэмпіён — спартсмен, які набраў найбольшую колькасць ачкоў у мнагабор’і.

абсалюты́зм

(фр. absolutisme, ад лац. absolutus = поўны, неабмежаваны)

форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць адной асобе; неабмежаваная манархія, самадзяржаўе.

абса́нс

(фр. absence = адсутнасць)

раптоўны кароткачасовы несвядомы стан, які ўзнікае пры некаторых формах эпілепсіі.

абсентэі́зм

(фр. absentéisme, ад лац. absens, -ntis = які адсутнічае)

ухіленне ад выканання грамадскіх абавязкаў, напр. ад удзелу ў выбарах, сходах.

абсервато́рыя

(н.-лац. observatorium, ад лац. observare = назіраць)

навуковая ўстанова, у якой з дапамогай спецыяльных прыбораў вядуцца астранамічныя, геафізічныя, метэаралагічныя назіранні.

абсе́сіі

(с.-лац. obsessio)

міжвольныя думкі, успаміны, сумненні, якія суправаджаюцца ўсведамленнем іх хваравітасці і цяжкім пачуццём неадольнасці.

абскуранты́зм

(ням. Obskurantismus, ад лац. obscurans, -ntis = які зацямняе)

крайне варожыя адносіны да асветы, навукі, прагрэсу, да ўсяго новага і перадавога; цемрашальства.

абстра́ктны

(лац. abstractus)

адцягнены, неканкрэтны (проціл. канкрэтны).

абстра́кцыя

(лац. abstractio)

1) адцягненне ў думках ад неістотных уласцівасцей, якасцей, сувязей прадметаў ці з’яў з мэтай выдзеліць іх найбольш істотныя прыкметы;

2) адцягненае паняцце, тэарэтычнае абагульненне.