Verbum

абракада́бра

(п.-лац. abracadabra, ад гр. abrakos = абазначэнне бажаства + ст.-яўр. dabar = слова)

1) магічная формула, таямнічае слова, якому прыпісваецца цудадзейная сіла;

2) перан. бяссэнсавы, незразумелы набор слоў.

абры́с

(ням. Abriß)

1) лінія, якая ачэрчвае знешнюю форму прадмета; контур;

2) перан. агульная характарыстыка, беглы агляд чаго-н.

абрэвіяту́ра

(іт. abbreviatura, ад лац. abbreviare = скарачаць)

слова, утворанае з пачатковых частак, пачатковых літар або гукаў некалькіх слоў, напр. лясгас (лясная гаспадарка), ЦУМ (Цэнтральны універсальны магазін).

абрэжэ́

(фр. abrégé, ад abréger = скарачаць)

выпіс з твора, скарочаны пераказ.

абсалю́т

(лац. absolutus = неабмежаваны, самастойны)

1) тое, што ні ад чаго не залежыць;

2) вечная, нязменная першааснова свету (дух, бог, ідэя) у ідэалістычнай філасофіі і рэлігіі.

абсалю́тны

(лац. absolutus = неабмежаваны, самастойны)

1) безадносны, узяты без параўнання з чым-н. (напр. а. прырост насельніцтва);

2) неабмежаваны, поўны (напр. а-ая цішыня);

а-ая большасць — амаль усе;

а-ая велічыня — лік, узяты без знака плюс або мінус;

а-ая ісціна — вычарпальнае веданне аб’ектыўнай рэальнасці;

а. нуль — самая нізкая магчымая тэмпература (-273,16°С);

а. слых — здольнасць дакладна вызначаць на слых любую ноту;

а. чэмпіён — спартсмен, які набраў найбольшую колькасць ачкоў у мнагабор’і.

абсалюты́зм

(фр. absolutisme, ад лац. absolutus = поўны, неабмежаваны)

форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць адной асобе; неабмежаваная манархія, самадзяржаўе.

абса́нс

(фр. absence = адсутнасць)

раптоўны кароткачасовы несвядомы стан, які ўзнікае пры некаторых формах эпілепсіі.

абсентэі́зм

(фр. absentéisme, ад лац. absens, -ntis = які адсутнічае)

ухіленне ад выканання грамадскіх абавязкаў, напр. ад удзелу ў выбарах, сходах.

абсервато́рыя

(н.-лац. observatorium, ад лац. observare = назіраць)

навуковая ўстанова, у якой з дапамогай спецыяльных прыбораў вядуцца астранамічныя, геафізічныя, метэаралагічныя назіранні.