Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сіме́трыя

(гр. symmetria)

1) суразмернасць размяшчэння частак чаго-н. па абодва бакі ад сярэдзіны, цэнтра;

2) мат. уласцівасць геаметрычнай фігуры пры пэўных зменах свайго становішча накладвацца на сябе так, што не ўсе яе пункты займаюць першапачатковае становішча;

3) фіз. незалежнасць фізічных з’яў ад пэўных прасторава-часавых ці іншых пераўтварэнняў, што выяўляецца ў інварыянтнасці ўраўненняў і законаў;

4) біял. паўтаральнасць форм частак ці органаў цела жывога арганізма;

5) заканамернае размяшчэнне роўных частак крышталёў (рэбраў, граняў, вяршынь) адносна адна другой.

сіміі́ды

(ад лац. simia = малпа + гр. eidos = выгляд)

тое, што і антрапоіды.

сі́міяс

(н.-лац. simias)

кароткахвостая танкацелая малпа, якая трапляецца на Суматры.

сімпаталіты́чны

(ад гр. sympathes = чуллівы + lysis = растварэнне, пазбаўленне);

с-ыя сродкі — лекавыя рэчывы, здольныя ліквідаваць дзеянне, якое выклікаецца раздражненнем сімпатычных нерваў.

сімпатаміме́тыкі

(ад гр. sympathes = чуллівы + mimesis = перайманне)

лекавыя рэчывы, якія дзейнічаюць падобна раздражняльніку сімпатычных 2 нерваў.

сімпатры́я

(ад гр. syn = разам + patris = радзіма)

сумеснае пражыванне розных відаў або падвідаў і пашырэнне аднаго віду ў адным геаграфічным раёне.

сімпатызава́ць

(фр. sympathiser, ад гр. sympathes = успрымальны, адчувальны)

адчуваць сімпатыю, адносіцца з сімпатыяй да каго-н., чаго-н.

сімпаты́ны

(ад гр. sympathes = чуллівы)

рэчывы, якія выдзяляюцца ў арганізме чалавека і жывёл пры раздражненні заканчэнняў нервовых валокнаў сімпатычнай нервовай сістэмы; прымаюць удзел у перадаванні імпульсаў.

сімпаты́чны

(фр. sympathique, ад гр. sympathes = успрымальны, адчувальны)

1) які выклікае сімпатыю, мілы, прыемны (проціл. антыпатычны);

2) які мае адносіны да аддзела вегетатыўнай нервовай сістэмы;

с-ая нервовая сістэма — аддзел вегетатыўнай нервовай сістэмы, які (побач з парасімпатычнай нервовай сістэмай) удзельнічае ў рэгуляцыі дзейнасці ўнутраных органаў, жыўлення тканкі і абмену рэчываў ва ўсіх органах і тканках цела.

сімпа́тыя

(гр. sympatheia = спачуванне)

цяга, прыхільнасць да каго-н. (проціл. антыпатыя).