нацэ́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
1. Навесці зброю на цэль; прыцэліцца. Я аблакаціўся на камень, каб быў упор, спакойна нацэліўся і стрэліў. Шамякін. // Накіраваць што‑н. на каго‑, што‑н. Стары.. падняў галаву, нацэліўся позіркам на мае рукі. Ракітны. Дастаў мой спадарожнік фотаапарат з чамаданчыка, нацэліўся на.. домікі, а пасля ўздыхнуў, безнадзейна махнуўшы рукою. Бялевіч.
2. перан. Падрыхтавацца, сабрацца што‑н. зрабіць. Запрыкмеціўшы, што я ўпотай пачаў збіраць свае рэчы, дзядзька Харытон паклікаў мяне ў канюшню, пасадзіў на парозе, памаўчаў і запытаўся: — У дарогу, значыцца, нацэліўся? Бажко.
нацэ́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.
1. што. Навесці зброю на якую‑н. цэль. Салдаты маланкай сіганулі ўбок і заляглі.., нацэліўшы вінтоўкі на дзверы. Лынькоў. Падбег фашыст,.. пацэліў сваю кароткую стрэльбу, і ўсе жанчыны пабеглі прэч. Маўр. // Накіраваць што‑н. на каго‑, што‑н. [Вавёрка] даўно заўважыла чалавека. Прыціхла, нацэліла свае вочкі-вішанькі і сочыць! Кандрусевіч.
2. перан.; каго-што. Даць пэўны напрамак, накіраваць да якой‑н. мэты. Нацэліць на дасягненне высокіх паказчыкаў у працы. □ Хлопцы разлажылі на стале карту. Куды нацэлілі сваю армію партызанскія генералы? Навуменка.
нацэ́льванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. нацэльваць — нацэліць.
нацэ́львацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да нацэліцца.
2. Зал. да нацэльваць.
нацэ́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да нацэліць.
нацэ́нены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад нацаніць.
нацэ́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. нацаніць. Правесці нацэнку.
2. Сума, на якую павышана цана чаго‑н.
нацэ́ньвацца, ‑аецца; незак.
Зал. да нацэньваць.
нацэ́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да нацаніць.
нацюрмо́рт, ‑а, М ‑рце, м.
У выяўленчым мастацтве — малюнак або карціна, на якіх паказаны неадушаўлёныя прадметы ў пэўных суадносінах (кветкі, садавіна, дзічына і пад.). Сцены майстэрні былі скрозь увешаны карцінамі — пейзажамі, нацюрмортамі. Машара.
[Фр. nature morte — мёртвая прырода.]