Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

нагарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

На якім утварыўся нагар, з нагарам. Нагарэлы кнот.

нагарэ́ць, ‑рыць; зак.

1. Даць нагар. Нагарэў кнот свечкі.

2. безас. чаго. Расходавацца ў нейкай колькасці (пра паліва, электрычную энергію і пад.). Нагарэла многа электрычнасці.

3. безас. Разм. Быць пакараным, атрымаць вымову за што‑н. — Не нагарыць за самавольную адлучку? — пацікавіўся Кастусь. Якімовіч.

нагаспада́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Разм. Доўга, уволю пагаспадарыць.

нагаспада́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.

Разм. Кіруючы гаспадаркай, дасягнуць чаго‑н. [Цімох:] — Лубін будзем сеяць, сырадэлю. [Даніла:] — Сей. Пагляджу, як ты нагаспадарыш. Пальчэўскі. Без каня не нагаспадарыш і на добрай зямлі. Галавач.

нагасці́цца, ‑гашчуся, ‑госцішся, ‑госціцца; зак.

Разм. Уволю, многа пагасціць.

нагасцява́цца, ‑цююся, ‑цюешся, ‑цюецца; зак.

Разм. Тое, што і нагасціцца.

нагатава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад нагатаваць.

нагатава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., чаго.

1. Назапасіць нейкую колькасць чаго‑н. [Санітар] нагатаваў дробных паленцаў, збіраючыся раскладаць агонь на прыпеку. Колас.

2. Згатаваць у нейкай колькасці. Нагатаваць супу. □ З аленіны .. [Сушылаў] нагатаваў такіх смачных рэчаў, якіх я ніколі ў жыцці не еў. Шамякін.

3. Накіпяціць у нейкай колькасці. Нагатаваць вару.

нагато́ўвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да нагатоўваць.

нагато́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да нагатаваць. Нагатоўваць грыбоў на зіму.