Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

надбудо́ва, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. надбудаваць.

2. Тое, што надбудавана. Прафесар паказаў рукой на будынак. — У гэтай палове сама станцыя, — сказаў ён, — а злева сушыльнае аддзяленне брыкетнага завода. Надбудова тая — элеватар для фрэзернага торфу, з якога мы робім брыкет. Галавач. // Закрытыя памяшканні на верхняй палубе судна, якія цягнуцца ад аднаго борта да другога. Страла ўпала з вышыні. Але на палубнай надбудова нікога не было. Значыць, яна кімсьці была, загадзя прымацавана і старанна нацэлена. Гамолка.

3. Паняцце гістарычнага матэрыялізму — сукупнасць ідэалагічных адносін, поглядаў і ўстаноў пэўнага грамадства.

надбудо́ваны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і надбудаваны.

надбудо́вачны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да надбудовы (у 3 знач.); надбудоўчы. Надбудовачныя з’явы.

надбудо́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. надбудоўваць — надбудаваць.

надбудо́ўвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да надбудаваць.

надбудо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да надбудаваць.

надбудо́ўчы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да надбудовы (у 3 знач.).

надбярэ́жны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца, размешчаны вышэй берага, пад берагам. Надбярэжныя ўзгоркі.

на́двае, прысл.

1. На дзве часткі; папалам. Для адводу вачэй [Міця] яшчэ з раніцы пайшоў з касой у кусты, але не косіць, а пілуе рашпілем надвае зенітны снарад. Навуменка.

2. перан. Разм. Няпэўна, дапускаючы розныя варыянты.

•••

Бабка надвае варажыла (гадала) гл. бабка ​1.

надваро́тня, ‑і, ж.

Дошка, якая закрывае шчыліну паміж верхняй часткай праёму для варот і варотамі; проціл. падваротня.