выбача́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; незак., каму, каму за што, на што і без дап.
1. Не караць за што‑н., дараваць. [Дзед Мароз:] — Выбачай мне за спазненне, Што ні хочаш — я ў імгненне Для цябе [Міхася] зраблю. Кірэенка. Сорам добрай гаспадыні даваць такі хлеб чужым людзям. А што ж інакш рабіць? Што ж, няхай.. [Кастусь] выбачае. Чорны.
2. заг. выбачай(це). Ужываецца пры звароце да каго‑н. (часам як пабочнае слова), калі просяць прабачэння за турботы, непрыемнасць і пад. Госць падаўся да дзвярэй, але зноў авалодаў сабою і спакойна сеў. — Выбачайце, я ўзнерваваны. Чорны. [Жэня:] — Выбачайце, Віктар Сяргеевіч, мы вас патурбавалі... Якімовіч. // Ужываецца як форма пратэсту, нязгоды. [Дзед Бадыль:] — Дзеўка — золата, а на пасаг выбачайце! Крапіва. Каламуціцца ноч. Расшчапляецца атам. Гэта зноў Вы з вайной? Выбачайце, паны дыпламаты. Лужанін.
3. каго. Прызнаваць, што хто‑н. заслугоўвае даравання.
выба́члівы, ‑ая, ‑ае.
Які выказвае выбачэнне, з выбачэннем. Гаварыць выбачлівым тонам. Выбачлівая ўсмешка.
вы́бачыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць.
Зак. да выбачаць.
выбачэ́нне, ‑я, н.
Дараванне віны; прабачэнне. [Іван Нічыпаравіч:] — Не трэба, дачушка, выбачэння. Якімовіч. Бывае і так. Прыйдзе, накурыць, графік разаб’е, а потым назаўтра выбачэння просіць. Грамовіч.
вы́бегацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Нагуляцца, бегаючы; набегацца.
вы́бегаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм.
1. Бегаючы, ходзячы подбегам, пабыць у многіх месцах; абабегчы. Выбегаць паўгорада.
2. што. Дамагчыся чаго‑н. частым наведваннем каго‑н., ходзячы па розных месцах, да розных людзей.
вы́бегчы, ‑бегу, ‑бежыш, ‑бежыць; ‑бежым, ‑бежыце, ‑бегуць; зак.
1. Накіравацца адкуль‑н., куды‑н. бягом; выскачыць. Госць развітаўся і выйшаў. Хлопчыкі, Косцік і Шурка, выбеглі за ім, пад’ехаць. Брыль. / у перан. ужыв. Думаў князь, выдумляў, грымнуў шабляй наўзбоч, Толькі з лёскатам выбегла рэха. Купала.
2. Выцечы адкуль‑н. цераз край. Выбегла малако з каструлі.
вы́белены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад выбеліць.
вы́беліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
1. Стаць, зрабіцца белым. Выбеліліся палотны.
2. у што. Разм. Запэцкацца ў што‑н. белае. Выбеліцца ў крэйду.
вы́беліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.
1. што. Пабяліць што‑н. мелам, вапнай і пад. Выбеліць столь. // Зрабіць белым. Выпаў першы снег. ..Апушыў стрэхі, выбеліў вуліцы. Машара.
2. каго-што, у што. Разм. Запэцкаць чым‑н. белым. Выбеліць спяцоўку ў вапну.
3. што. Надаць святлейшы колер хімічнай або фізічнай апрацоўкай. Выбеліць палотны.