Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

наскро́зь, прысл.

1. Праз усю таўшчыню чаго‑н. Прарэзаць наскрозь. Прамокнуць наскрозь. □ Удары перуноў раз-поразу, здавалася, наскрозь прабівалі зямлю. Самуйлёнак. // Ад аднаго краю да другога, з канца ў канец. Прайсці лес наскрозь.

2. перан. Поўнасцю, цалкам. У гэту ноч туманы парк наскрозь Малочнымі заліт быў літарамі. Панчанка. Вось яны: землякі, беларускія людзі, Закаханыя ў працу, зямныя наскрозь. Звонак.

3. Разм. Без перапынку на працягу якога‑н. часу. І наскрозь — да відна, усю ноч Вартавога напружаны вочы, Бо гатова сцяжынка і корч Варушыцца, з гранатамі крочыць. Астрэйка.

•••

Бачыць наскрозь гл. бачыць.

наскру́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Скруціць пэўную колькасць чаго‑н. Наскручваць нітак. Наскручваць шруб.

наскрыля́ць, я́ю, ‑я́еш, ‑я́е; зак., чаго.

Абл. Нарэзаць скрылямі. А што там жаўцее? Памідоры? Паспелі ўжо? Што каракумскія дыні. Во дзе вітамінаў! А на смак! Каб наскрыляць ды са смятанай. Аношкін.

наскрэ́бвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да наскрэбваць.

наскрэ́бваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да наскрэбці.

наскрэ́бены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад наскрэбці.

наскрэ́бці, ‑скрабу, ‑скрабеш, ‑скрабе; ‑скрабём, ‑скрабяце; пр. наскрбб, ‑скрэбла і ‑скрабла, ‑скрэбла і, ‑скрабло; зак., чаго.

1. Скрабучы, сабраць або набраць нейкую колькасць чаго‑н. Наскрэбці гарнец мукі. □ Міхась тым часам наскроб у траве жменю пяску і паказаў сябрам. Якімовіч.

2. Начысціць, скрабучы (пра моркву, буракі і пад.). Дзяўчына памыла пасуду, наскрэбла на снеданне бульбы. Пальчэўскі.

3. перан. Разм. З цяжкасцю сабраць, набраць. Сяк-так наскроб [Габрусь] грошай на рамы — зашкліць трэба. Шынклер.

наскуба́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да наскубаць.

наскуба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да наскубці.

наску́бвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да наскубваць.