напле́чнік, ‑а, м.
1. Наплечнае ўпрыгожаны на адзежы. Плашч з наплечнікамі.
2. Частка старадаўніх воінскіх даспехаў, якая засцерагала плячо ад удараў. Жалезныя наплечнікі.
3. Разм. У царскай Расіі — папярочны паток, які насілі як знак адрознення ваенныя і некаторыя чыноўнікі. Наплечнікі і бліскучыя гузікі інспектара зусім асляплялі палешукоў. Колас.
4. Частка спартыўнага рыштунку, якая ахоўвае ад пашкоджванняў верхнюю палову тулава і рук.
напле́чны, ‑ая, ‑ае.
Які носяць на плячах. Паправіўшы за наплечную вяровачку мяшок, Жывіца хутка пакульгаў далей. Мележ.
напло́іць, ‑лою, ‑лоіш, ‑лоіць; зак., што.
Завіць валасы, зрабіць укладку. У нядзелю [Зоя] апранулася з надзвычайным стараннем, збегала ў цырульню, наплоіла валасы і стала перад Віктарам ва ўсёй сваёй прыгажосці. Арабей.
наплыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да наплыць, наплысці.
наплы́сці, ‑плыву, ‑плывеш, ‑плыве; ‑плывём, ‑плывяце; пр. наплыў, ‑плыла, ‑плыло; зак.
1. Плывучы, наткнуцца на што‑н. Наплысці на корч. Наплысці на камень.
2. Прыплыўшы, набрацца ў нейкай колькасці. Наплыло шмат смецця.
3. Нацячы на паверхню чаго‑н. На вочы наплылі слёзы. На параненае месца наплыла кроў.
4. Набліжаючыся, насунуцца, закрыць сабой (пра хмары, воблакі, туман і пад.). Наплылі аднекуль хмары, закапаў дождж. Лупсякоў. На раку, На лугі Туманы наплылі. Кляшторны. // Пра гукі, пах. Здалёк наплыў гул гармат. У акно наплыў водар бэзу. // перан. Ахапіць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці, успаміны, вобразы і пад.). Наплылі ўспаміны. □ На душу наплыло пачуццё шчасця. Пестрак. Андрэй хацеў сказаць мужыкам цэлую прамову, але так многа наплыло ўсякіх думак, што ён не ведаў, з чаго пачаць. Колас.
5. Разм. Трапіць куды‑н. Наплыла вада ў пограб.
наплы́ў, ‑лыву, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. наплываць — наплыць, наплысці (у 2, 3 знач.).
2. Тое, што наплыло, сабралася. Наплыў пяску. □ За цёмнымі шыбамі, зацягнутымі слюдзянымі наплывамі лёду, глухі шоргат і шапаценне. Кудравец.
3. перан. Вялікая колькасць каго‑, чаго‑н. Наплыў народу. Наплыў абітурыентаў. Наплыў заказаў. □ Летнім часам, калі настаўнікі, з’язджаліся на канікулы, тутэйшым людзям не раз траплялася сустракаць іх, але такога паплыву не здаралася бачыць. Колас. // Прыліў пачуццяў, думак і пад. Наплыў радасці. □ — А дзе ж дзеці? — крыху супакоіўшыся ад першага наплыву хвалявання, запытаў Васіль. Васілевіч.
4. Спец. Паступовая змена кадраў у кінафільме.
наплыўны́, ‑ая, ‑ое.
Які ўтвараецца ў выніку наплыву (у 1 знач.); намыўны, наносны. Наплыўная глеба. Наплыўная мель. Наплыўны пясок.
наплы́ць, ‑плыву, ‑плывеш, ‑плыве; ‑плывём, ‑плывяце; зак.
Тое, што і наплысці.
наплю́хацца, ‑аецца; зак.
Разм. Разліцца, напіцца на што‑н.
наплю́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго і без дап.
Плюхаючы, разліць, наліць на што‑н. Наплюхаць вады на падлогу. □ — І Шура няхай памыецца, — сказала маці. — Не пашкодзіць. Толькі акуратна, глядзіце, не наплюхайце мне там. Шыловіч.