Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вы́спаведаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

1. Справіць абрад споведзі.

2. перан. Разм. Прабраць каго‑н. за што‑н.

вы́спацца, ‑сплюся, ‑спішся, ‑спіцца; зак.

Сплючы, адпачыць. Выспацца да ўсходу сонца. Добра выспацца. // Паспаць уволю; адаспацца. Была нядзеля, тэрміновай работы не было, і.. [Маша] вырашыла выспацца за ўсе тры начы. Шамякін.

вы́спаць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак.

Разм. Праспаць які‑н. час. [Цётка Гарпіна:] — Такую ноч нават цяжка выспаць, не тое, што выседзець, не звёўшы вока. Сабаленка.

вы́спелены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад выспеліць.

вы́спеліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Даць магчымасць паспець. Выспеліць памідоры на сонцы.

вы́спелы, ‑ая, ‑ае.

Які добра выспеў. Выспелы гарбуз.

выспе́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да выспеліць.

выспе́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Разм. Выводзіць якую‑н. песню; старанна спяваць. Драбок выспеўваў нейкі новы свой матыў, ходзячы каля паветкі. Колас.

вы́спець, ‑спее; зак.

1. Паспець, стаць спелым. Выспелі антонаўкі, ранеты, Верасень схмялелы завітаў. Прануза.

2. перан. Скласціся, сфарміравацца, прыняць канчатковую форму. Выспела думка. Выспеў план. □ Нарэшце рашэнне выспела: ноччу, крадком,.. [Адам Ягоравіч] пакінуў гаспадара — наперадзе Нясвіжская семінарыя. М. Стральцоў.

выспява́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. выспяваць — выспець.