Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

напрывалака́цца, ‑аецца; безас. зак., каго.

Разм. Прывалачыся ў вялікай колькасці. Напрывалакалася незнаёмых людзей.

напрывалака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-чаго.

Разм. Прывалачы ў вялікай колькасці. Напрывалакаць бярвення.

напрыво́дзіць, ‑воджу, ‑водзіш, ‑водзіць; зак.

1. каго. Прывесці, даставіць у вялікай колькасці. Напрыводзіць гасцей.

2. чаго. Прывесці, паведаміць для падмацавання свайго меркавання значную колькасць чаго‑н. Напрыводзіць прыкладаў. Напрыводзіць цытат.

3. каго. Разм. Нарадзіць у вялікай колькасці (пра жывёл).

напрыво́зіць, ‑вожу, ‑возіш, ‑возіць; зак., каго-чаго.

Прывезці ў вялікай колькасці. [Рыгор:] — Нам усяго [дачка] напрывозіла: рабой паперы на сцены — аж дванаццаць трубак. А бабе — усяго. Лось.

напрывя́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-чаго.

Прывязаць у вялікай колькасці. Напрывязваць коней. Напрывязваць стужак.

напрыганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-чаго.

1. Прыгнаць, прымусіць прыйсці, прыслаць у вялікай колькасці. Напрыганяць кароў на пашу. Напрыганяць рабочай сілы.

2. Разм. Едучы на чым‑н., кіруючы чым‑н., даставіць. Напрыганяць машын.

напрыго́ртваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Прыгарнуць да чаго‑н. або куды‑н. у нейкай колькасці. Напрыгортваць жару да чыгунка.

напрыду́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

1. Прыдумаць, вынайсці многа чаго‑н. Напрыдумваць загадак.

2. Разм. Прыдумаць у дадатак да сказанага многа чаго‑н. лішняга, не адпаведнага рэчаіснасць прыхлусіць.

напрыдумля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., чаго.

Тое, што і напрыдумваць.

напры́клад, пабочн.

Для прыкладу (ужываецца пры пералічэнні, пры паясненні слова ў сказе, для ілюстрацыі папярэдняга выказвання). На ўроках мовы праводзяцца розныя віды работ, напрыклад: дыктанты, сачыненні, ізлажэнні. □ [Ян:] — Кожны гаворыць тое, што яму хочацца, айцец Сцяпан. Я, напрыклад, не замінаю вам. Чарнышэвіч. [Паўлік:] — Усе могуць выказаць сваю думку. Але не гуртам, а па аднаму. Я, напрыклад, лічу, што прапанова Толі заслугоўвае ўвагі. Рунец.