Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

насмо́лены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад насмаліць ​1.

насмо́львацца, ‑аецца; незак.

Зал. да насмольваць.

насмо́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да насмаліць ​1.

насмуро́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., чым і без дап.

Разм. Нарабіць смуроду. Насмуродзіць галавешкай. Насмуродзіць папяросай. □ Павітаўшыся, Антон палаяў курцоў. Гэта ж трэба было так насмуродзіць! Савіцкі.

насмы́каны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад насмыкаць.

насмы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Разм. Наскубці нейкую колькасць чаго‑н.; натузаць, нацягаць. Насмыкаць кудзелі. Насмыкаць сена. □ Цераз Верхакі не іду, а бягу загуменнямі, бо могуць перапыніць хлапчукі і насмыкаць за косы. Каліна.

насмяшы́ць, ‑смяшу, ‑смешыш, ‑смешыць; зак., каго.

Выклікаць смех у каго‑н., прымусіць смяяцца; рассмяшыць. Насмяшыць людзей. □ Старожка залілася вясёлым доўгім смехам: яе вельмі насмяшылі дзеці і іх страх перад настаўнікам. Колас.

насмяя́нне, ‑я, н.

Грубы, зневажальны здзек з каго‑, чаго‑н.

насмяя́цца, ‑смяюся, ‑смяешся, ‑смяецца; ‑смяёмся, ‑смеяцеся; заг. насмейся; зак.

1. Разм. Уволю, многа пасмяяцца. І нажартаваўся Міканор, і насмяяўся, гледзячы на малых. Мележ.

2. з каго-чаго, над кім-чым і без дап. Аднесціся да каго‑, чаго‑н. з насмешкай, злосна пасмяяцца; абразіць. А ў Маланкі камень-сэрца, Як спаткае — пасмяецца! Броўка. Пасмяяліся над самым святым. Захацелася плакаць. Але не, ён не заплача. Паўлаў. [Зоська:] — Баюся я за цябе ісці, кінеш мяне, насмяешся, а чаго добрага і біць будзеш. Скрыпка. Кацёл з гаршка не пасмяецца, бо абодва чорныя. Прыказка.

насмяя́ць, ‑смяю, ‑смяеш, ‑смяе; ‑смяём, ‑смеяце; зак., што і чаго.

Разм. Наклікаць што‑н. смехам (звычайна што‑н. непрыемнае). — Ой, не насмяяць бы чаго на сваю галаву! — стрымлівала ўжо сябе нават Кася. Карпюк.