Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

насле́давацца, ‑дуецца; незак.

Зал. да наследаваць.

насле́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак.

1. што. Атрымаць (атрымліваць) у спадчыну якія‑н. уласцівасці, якасці бацькоў, продкаў. Паэт [М. Багдановіч] наследаваў многія рысы свайго характару ад маці, Марыі Афанасьеўны. Майхровіч.

2. толькі незак., што і каму-чаму. Быць прадаўжальнікам якой‑н. дзейнасці, традыцый. Паэма «Хлеб» наследуе традыцыі народна-песеннай лірыкі, паэтыку фальклору, схільную да ўзбуйнення вобраза. Гіст. бел. сав. літ. Паэтызацыя чалавечай працы — гэта адна з лепшых традыцый рускай і беларускай літаратуры, якой наследуе М. Лынькоў. Пшыркоў. // Браць што‑н. за ўзор. У «Сказе пра Вяля».. [М. Танк] сапраўды наследуе былінны верш. У. Калеснік.

насле́днік, ‑а, м.

1. Асоба, якая атрымала спадчыну або мае права на яе атрыманне. Прамы наследнік. Законны наследнік. □ Не шанцавала майму бацьку на сыноў.. А што гэта за гаспадар без наследніка. Скрыган. // Разм. Дзіця, сын. Віншаваць з наследнікам. □ — Ну, Валюха, як наш наследнік? — Вадзім абняў .. [жонку] за плечы, прыхінуў да сябе. Гаўрылкін.

2. перан. Пераемнікі, прадаўжальнікі якой‑н. справы. Наследнікі рэвалюцыйных традыцый. □ [Навум:] — Рыгор Піліпавіч забыўся, што мы наследнікі не толькі беларускай культуры, але і лепшага, што стварыла чалавецтва наогул. Мікуліч.

•••

Наследнік прастола — сын манарха або наогул асоба, да якой павінна перайсці ўлада ў манархічнай дзяржаве.

насле́дніца, ‑ы, ж.

Жан. да наследнік (у 1 знач.).

насле́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца наследнікам прастола, улады. Наследны прынц. Наследны князь.

2. Уст. Які перадаецца ў спадчыну. Наследнае права.

на́слепа, прысл.

Разм. Нічога не бачачы, усляпую. Капрал наш.. шыецца тварам, у траву і, час ад часу, наслепа крычыць: «Агонь!» Брыль.

наслі́нены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад наслініць.

наслі́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.

Разм. Намачыць слінаю. Наслініць пальцы. Наслініць аловак.

наслі́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да наслініць.

насло́ены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад наслаіць.