накла́дванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. накладваць — накласці (у 1, 2 знач.).
накла́двацца, ‑аецца; незак.
Зал. да накладваць.
накла́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да накласці (у 1, 2 знач.) і налажыць 1 (у 1–6 знач.).
накла́дзены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад накласці (у 1, 2 знач.).
накла́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Дэталь, якая накладваецца на што‑н. для ўмацавання. Плугі з накладкамі.
2. Кавалак матэрыі, скуры і пад., які нашываецца зверху для надання трываласці. Накладкі на каленях.
накладны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які накладваецца, прымацоўваецца зверху чаго‑н. Накладныя малюнкі. Накладныя літары. // Які прышываецца, прыклейваецца зверху; які пакрывае тонкім слоем што‑н. Накладныя кішэні. Накладное серабро.
2. Які зроблены з чужых валасоў; фальшывы. Накладныя вусы.
3. у знач. наз. накладна́я, ‑ой, ж. Дакумент, па якім здаецца або прымаецца груз. Выдаць па накладной. Аформіць накладную. □ [Ад’ютант:] — Тут атрымаеце прадукты. Вось вам накладная. Новікаў.
•••
Накладны плацеж гл. плацеж.
Накладныя выдаткі гл. выдаткі.
накла́дчык, ‑а, м.
У вытворчасці — той, хто накладвае што‑н. Па дровах і між дроў дзесяткамі сходаў тупалі.. рабочыя-вартаўнікі, накладчыкі. Гартны. // Рабочы, які кладзе лісты паперы ў друкарскую машыну.
накла́сці, ‑кладу, ‑кладзеш, ‑кладзе; ‑кладзём, ‑кладзяце; пр. наклаў, ‑клала; заг. накладзі; зак.
1. чаго. Кладучы, напоўніць чым‑н. Накласці воз дроў. □ Баласпай наклаў у .. люльку новую порцыю тытуню, доўга ўмінаў яго цёмным пальцам з прыпухлымі вугламі на суставах. Беразняк. // Палажыць пэўную колькасць чаго‑н. Бабка Параска ўзялася за работу. Наклала дроў у печ, падпаліла іх і завінулася з венікам каля хаты, старанна падмятаючы пакойчык. Колас. Палажыў.. [Сцёпка кнігу] у кучу, дастаў другую, трэцюю, наклаў так цэлы стос. Пальчэўскі.
2. Тое, што і налажыць 1 (у 2–4 і 6 знач.). Антон Харытонавіч змазаў ёдам раны, наклаў павязкі. Сіняўскі. Вайна наклала свой адбітак на ўсё жыццё горада і нават на яго выгляд. Дудо. [Ірына Мікалаеўна:] — Хворых ізалявалі. На вёскі, дзе ачагі тыфу, наклалі каранцін. М. Ткачоў. — Я накладу на вас штраф, пан упраўляючы, — ледзь пераступіўшы парог, выпаліла Алаіза. Арабей.
3. чаго. Развесці (пра агонь). Прынеслі дроў, агню наклалі, У прыску бульбы напяклі. А ноч рассыпала каралі Над гмахам сцішанай зямлі. Колас.
4. Разм. груб. Набіць каго‑н. [Халуста:] — Ліха матары яго! Яшчэ [Сямён] дагоніць ды па шыі накладзе. Чарнышэвіч.
•••
Накласці на сябе рукі — тое, што і налажыць на сябе рукі (гл. налажыць).
накле́ены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад наклеіць.