Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дата́цыя, ‑і, ж.

Дзяржаўная грашовая дапамога прадпрыемствам, установам і арганізацыям для пакрыцця перавыдаткаў і для іншых патрэб.

[Ад лац. dotatio — дар.]

датачы́ць 1, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.

Скончыць тачэнне, выточванне чаго‑н. Датачыць дэталь.

датачы́ць 2, ‑точыць; зак., што.

Канчаткова стачыць што‑н. (пра насякомых, грызуноў і пад.). Моль датачыла сукно.

датка́ць, ‑тку, ‑тчэш, ‑тчэ; ‑тчом, ‑тчаце, ‑ткуць; заг. датчы; зак., што.

Скончыць, завяршыць тканне чаго‑н. Даткаць кросны.

датклі́васць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць датклівага.

датклі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які патрабуе асцярожных і тактычных адносін; далікатны. Датклівае пытанне.

даткну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

Дакрануцца, прыткнуцца. Даткнуцца рукой да клямкі. Даткнуцца смыком да струн. □ Твар быў шорсткі: пасівераў; патрэскаліся вусны — да іх было не даткнуцца. Пташнікаў.

датла́, прысл.

Поўнасцю, зусім, без астатку. Хата згарэла датла. □ Свабодна весць у Крэмль маскоўскі Ідзе з сяла і да сяла, Як б’ецца з ворагам Паўлоўскі, Як нішчыць зграю іх датла. Глебка.

датле́лы, ‑ая, ‑ае.

Які датлеў, кончыў тлець. Датлелая цыгарка апякла .. пальцы. Самуйлёнак.

датле́ць, ‑ее; зак.

Кончыць тлець; тлеючы, дагарэць. Датлеў аганёк у ранішнім тумане. Бялевіч. Дровы ў печцы ўжо датлелі, Леглі спаць байцы. Астрэйка.

датлява́ць, ‑ае.

Незак. да датлець.