Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

да́та, ‑ы, ДМ даце, ж.

Дакладны каляндарны час якой‑н. падзеі, здарэння. У новым Зацішку спяваюць дзяўчаты, Калгас адзначае прыкметную дату. Хведаровіч. // Памета на дакуменце, пісьме і пад. пра час (год, месяц, чысло) яго напісання. Паставіўшы подпіс і дату, Алік прачытаў напісанае ўсё з пачатку. Кулакоўскі. Собіч запісаў дату і суму ў сваю кантрольную картку. Скрыган.

[Фр. date.]

датава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. датаваць.

датава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад датаваць.

2. у знач. прым. З пастаўленай датай. Датаваны твор.

датава́цца, ‑туецца; незак.

1. Абазначацца якой‑н. датай, адносіцца да якога‑н. часу. Рукапіс датуецца 17 стагоддзем. □ Апошні запіс датуецца 30 лістапада таго ж самага года — днём, калі курсанты здалі залікі і, атрымаўшы годнасць савецкіх афіцэраў, збіраюцца ісці на фронт. Арабей.

2. Зал. да датаваць.

датава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., што.

Абазначыць (абазначаць) дату на чым‑н. Максім Танк любіць датаваць свае творы; амаль што пад кожным вершам стаіць дзень яго напісання. Бярозкін. // Вызначыць (вызначаць) час, калі адбылася якая‑н. падзея. Датаваць з’яўленне рукапіснага помніка.

датанцава́цца, ‑цуюся, ‑цуешся, ‑цуецца; зак.

Разм.

1. Пратанцаваць да якога‑н. часу. Датанцаваліся да самай раніцы.

2. Многа танцуючы, давесці сябе да непрыемных вынікаў.

датанцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., што.

Скончыць танцаваць які‑н. танец. Датанцаваць польку.

датанцо́ўвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да датанцавацца.

2. Зал. да датанцоўваць.

датанцо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да датанцаваць.

датапі́ць, ‑таплю, ‑топіш, ‑топіць; зак., што.

Скончыць растопліванне чаго‑н. Датапіць смалу. // і чаго. Натапіць дадаткова. Датапіць масла.