Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

налі́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад налічыць.

наліча́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да налічаць.

наліча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да налічыць (у 3, 4 знач.).

налі́чвацца, ‑аецца; незак.

Быць, мецца ў наяўнасці, у пэўнай колькасці. У 1915 годзе ў [Белавежскай] пушчы налічвалася семсот трыццаць зуброў. В. Вольскі. Атрад павялічваўся. У ім ужо налічвалася каля чатырохсот партызан. Паслядовіч.

налі́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да налічыць.

2. каго-чаго. Утрымліваць у сабе, змяшчаць нейкую колькасць каго‑, чаго‑н. Батальён налічваў соцень шэсць салдат. Колас. Вучняў было нямнога — вёска налічвала ўсяго сорак двароў. Кавалёў.

налі́чнік, ‑а, м.

Тое, што і ліштва. Без налічнікаў вокны сляпыя Паглядалі на кедры сівыя. Хведаровіч.

налічы́цца, ‑лічуся, ‑лічышся, ‑лічыцца; зак.

Разм. Многа, доўга палічыць.

налічы́ць, ‑лічу, ‑лічыш, ‑лічыць; зак.

1. Лічачы, устанавіць колькасць, лік каго‑, чаго‑н. Налічыць пяць рублёў. □ Хворы ў лыжачку палічыў дваццаць кропель, валіў вадою, выпіў і паморшчыўся. Бядуля. Як толькі.. [Сяргей Карага] палічыў «дваццаць адзін», пачуўся другі стрэл, больш густы і моцны. Колас.

2. Лічачы, дабавіць лішнюю суму; пералічыць. Налічыць лішніх два рублі.

3. Вызначыць дабаўку да якой‑н. сумы; прылічыць звыш чаго‑н. Налічыць пяць рублёў пені. Налічыць працэнты на пазыку.

4. Залічыць на чый‑н. рахунак які‑н. від аплаты. Налічыць заработную плату.

налічэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. налічыць (у 3, 4 знач.).

2. Налічаная сума. Налічэнне за водпуск.

3. Тое, што і налік.

нало́бнік, ‑а, м.

1. Частка конскай вуздэчку якая праходзіць упоперак ілба.

2. Рэменьчык, які завязваецца на галаву для падтрымкі валасоў у час работы.