Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

якабінец, , м.

  1. Рэвалюцыянер-дэмакрат, член Вялікай французскай рэвалюцыі ў 18 ст.

  2. Чалавек рэвалюцыйных перакананняў, вальнадумец (уст.).

|| прым. якабінскі, .

яканне, , н.

У мовазнаўстве: вымаўленне ненаціскнога галоснага «е» як «а» («я») пасля мяккіх зычных у першым складзе перад націскам.

якар, , м.

  1. Металічны стрыжань з лапамі, які прымацоўваецца да ланцуга і апускаецца на дно для ўтрымання на месцы судна, бакена, плывучага маяка і пад.

    • Стаяць на якары.
    • Кінуць я. (стаць на якар).
    • Аддаць я. (апусціць).
    • Выбіраць якары (паднімаць).
    • Зняцца з якара.
    • Я. ратунку (перан. апошні сродак ратунку, апошняя надзея).
  2. Частка электрычнай машыны, якая ўтрымлівае на сабе абмотку (спец.).

  3. Рыбалоўны кручок з трыма зубцамі (разм.).

|| прым. якарны, .

якасны, .

  1. гл. якасць.

  2. Высокай якасці, лепшы.

    • Якасныя сталі.
    • Я. рамонт.

|| наз. якасць, .

якасць, , ж.

  1. Характэрная адзінка, істотная ўласцівасць, якая адрознівае адзін прадмет ці з’яву ад другіх.

    • Колькасць і я.
    • Пераход да новай якасці.
  2. Тая або іншая ўласцівасць, годнасць, ступень прыгоднасці каго-, чаго-н.

    • Я. работы.
    • Я. прадукцыі.
    • Выдатная я.
    • Высокія душэўныя якасці.

  • У якасці каго-чаго, прыназ. з Р — як хто-, што-н.

    • Прысутнічаць у якасці наглядальніка.

|| прым. якасны, .

  • Якасныя змены.
  • Якасныя адрозненні.

  • Якасны прыметнік — у граматыцы: прыметнік, што абазначае якасць, уласцівасць прадмета.

  • >