Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

ясак, , м.

Натуральны падатак у Рускай дзяржаве, які збіралі на карысць казны з народаў Паволжа, Сібіры і Далёкага Усходу.

|| прым. ясачны, .

ясакар, , м.

Разнавіднасць таполі (чорная таполя), а таксама драўніна гэтага дрэва.

|| прым. ясакаравы, .

ясакарнік, , м., зб.

Зараснік ясакару.

ясень, , м.

Дрэва сямейства маслінавых з перыстым лісцем і цяжкай пруткай драўнінай, а таксама драўніна гэтага дрэва.

|| прым. ясянёвы, .

яскравы, .

  1. Выразны, ясны, яркі.

    • Яскравыя фарбы.
    • Яскравае сонца.
  2. перан. Пераканаўчы, яркі.

    • Яскравае сведчанне чаго-н.
    • Я. прыклад.

|| наз. яскравасць, .

яслі, .

  1. Кармушка для жывёлы ў выглядзе вузкай унізе скрынкі ці рашоткі, нахільна прымацаванай да сцяны.

  2. Выхаваўчая ўстанова для самых маленькіх дзяцей, дзе яны знаходзяцца ў час працы бацькоў.

    • Дзіцячыя я.
    • Адвесці дзіця ў я.

|| прым. ясельны, .

  • Я. ўзрост (да трох гадоў).

яснабачанне, , н. (кніжн.).

Незвычайная здольнасць прадбачыць, распазнаваць будучае і з’явы, якія недаступны ўспрыманню звычайнага чалавека.

ясна-...

Першая частка складаных слоў са знач. ясны (у 2 знач.), чыстага светлага тону, напр. ясна-жоўты, ясна-зялёны.

яснець, ; незак.

Станавіцца ясным, яснейшым.

  • Неба спакваля яснела.
  • Твар яснее (становіцца радасным).

|| зак. паяснець, .

ясны, .

  1. Яркі, зіхатлівы.

    • Я. месяц.
  2. Светлы, нічым не зацемнены.

    • Яснае неба.
    • Ясная ноч.
    • Сягоння ясна (добрае надвор’е).
  3. перан. Нічым не засмучаны, спакойны.

    • Я. твар.
    • Я. позірк.
  4. Добра бачны, выразна ўспрымальны на слых, зразумелы.

    • Ясныя абрысы гор.
    • Ясная дыкцыя.
    • Абстаноўка ясная.
    • Я. намер.
    • Усё было ясна (безас. ў знач. вык.: зразумела).
  5. Лагічны, стройны, дакладны.

    • Я. розум.
    • Я. адказ.

|| наз. яснасць, .

  • Унесці я. у гэта пытанне.