Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

яр, , м.

Круты бераг, роў, лагчына.

  • Глыбокі я.

яравізаваць, ; зак. і незак.

Падвергнуць (-вяргаць) насенне апрацоўцы, якая паскарае працэс яго росту і выспявання.

|| наз. яравізацыя, .

яравы, .

  1. Пра злакі: які высяваецца вясной і выспявае летам ці восенню ў год сяўбы.

    • Яравая пшаніца.
    • Уборка яравых (наз.).
  2. Засеяны такімі злакамі.

    • Я. палетак.

яранга, , ж.

Пераноснае жыллё з канічным дахам у некаторых народаў паўночна-ўсходняй Сібіры.

  • Я. аленяводаў.

|| прым. ярангавы, .

ярд, , м.

Англійская мера даўжыні, роўная 91,44 см.

ярка1, , ж.

Маладая авечка, якая яшчэ не ягнілася.

|| памянш. ярачка, .

ярка2, , ж. (разм.).

Яравая пшаніца.

ярка... і ярка-...

Першая частка складаных слоў са знач.:

  • 1) яркі (у 1 знач.), з яркім, напр. яркавокі, яркасвятлівы;
  • 2) яркі (у 2 знач.), напр. яркаафарбаваны, ярка-стракаты, ярка-чырвоны.

яркі, .

  1. Які вылучае моцнае святло, асляпляльны, зіхатлівы.

    • Яркае святло.
    • Я. агонь.
    • Яркае сонца.
    • Ярка (прысл.) гарэць.
  2. Пра колер: рэзкі па чысціні і свежасці тону.

    • Я. колер.
    • Яркая зеляніна.
  3. перан. Выдатны ў якіх-н. адносінах.

    • Я. талент.
    • Яркая дата.
    • Ярка (прысл.) адлюстраваць.

|| наз. яркасць, .

ярлык, , м.

  1. У 13—15 стст. на Русі: грамата, пісьмовы загад ханаў Залатой Арды.

  2. Лісток на чым-н. з указаннем назвы, колькасці, месца вырабу, нумара і пад.

    • Багажны я.
    • Бутэлечны я.
  3. перан. Шаблонная, стандартная (звычайна адмоўная), надта кароткая характарыстыка, ацэнка каго-, чаго-н.

    • Гатовыя ярлыкі.
    • Прыклеіць я. каму-н.

|| памянш. ярлычок, .

|| прым. ярлычны, .