Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

яшма, , ж.

Горная асадкавая парода чырвонага, зялёнага або шэрага колеру, якая складаецца з дробных зерняў кварцу і халцэдону (выкарыстоўваецца як дэкарацыйны камень і для вырабу мастацкіх рэчаў).

  • Шкатулка з яшмы.

|| прым. яшмавы, .

яшчар, , м.

  1. Буйная млекакормячая жывёліна некаторых паўднёвых краін, якая мае пакрытае рагавой луской цела, невялікую галаву, доўгі хвост і кароткія лапы з моцнымі капцюрамі.

  2. Устарэлая назва некаторых вымерлых паўзуноў і земнаводных.

|| прым. яшчарны, .

яшчарка, і яшчарыца, , ж.

Невялікі паўзун з прадаўгаватым целам і доўгім хвастом, пакрыты дробнай рагавой луской.

|| прым. яшчаркавы, і яшчарычны, .

  • Сямейства яшчаркавых (наз.).

яшчур, , м.

Вострая заразная хвароба буйной рагатай жывёлы, а таксама свіней, авечак, коз.

|| прым. яшчурны, .

яшчэ, прысл.

  1. прысл. У дадатак да таго, што было або што ёсць; зноў, паўторна.

    • Падліць я. малака ў шклянку.
    • Пасля камандзіроўкі прыеду я. сюды.
  2. прысл. Ужо, у мінулым.

    • Купіў касцюм я. тры месяцы назад.
  3. прысл. Да гэтага часу.

    • Стары я. рухавы.
    • Бацькі дома я. няма (пакуль няма).
  4. прысл. Указвае на наяўнасць дастатковага часу, умоў для чаго-н.

    • Я. паспею на аўтобус.
    • Я вам я. спатрэблюся.
    • Я. малады.
  5. прысл. (пры вышэйшай ступені параўнання). У большай ступені.

    • Ён я. ніжэй сагнуўся.
  6. злуч. уступальны. уступальны. Указвае на верагоднасць умоў ці на іх суадноснасць з чым-н., хоць.

    • Я. не паправіўся пасля хваробы, а ўжо думае пра работу.
  7. часц. Ужыв. пасля займ. і прысл. для ўзмацнення выразнасці.

    • Ён нам дапамагаў, я. як дапамагаў!
    • Акучнік забраў Сяргей. — Які я. Сяргей?

  • Яшчэ б (разм.) — было б недарэчы, калі б не...

    • Я. б ты не быў задаволены!/li>
  • Яшчэ нічога (разм.) — да некаторай ступені здавальняюча.

    • Гэта я. нічога!
  • Яшчэ які (разм.) — такі, што нават дзіўна, цудоўна, выключна.