Verbum

хада, ✂, ж.

1. Перамяшчэнне на нагах.

   • Стаміцца ад доўгай хады.

2. Уласцівая каму-н. манера хадзіць, паходка.

   • Лёгкая х.

3. перан. Цячэнне, развіццё чаго-н., ход.

   • Х. падзей.

хадавы, ✂.

1. гл. ход.

2. Які знаходзіцца на хаду, у эксплуатацыі.

   • Х. транспарт.

3. Не замацаваны ў пастаянным становішчы, рухомы (спец.).

   • Х. вал.

4. Які мае вялікі попыт; які знаходзіцца ў шырокім ужытку.

   • Х. тавар.
   • Хадавая тэма.

5. Які многа дзе бываў, ведае справу; лоўкі, растаропны (разм.).

   • Хадавая жанчына.

6. Звязаны з перамяшчэннем у пэўны перыяд у пэўным напрамку.

   • Хадавая рыба.

хадайнік, ✂, м.

1. Той, хто хадайнічае за каго-н. (разм.).

2. Асоба, якая вядзе чыю-н. справу ў судах (уст.).

|| ж. хадайніца, ✂.

хадайніцтва, ✂, н.

Афіцыйная просьба ў пісьмовай або вуснай форме.

• Адказаць у хадатайніцтве хадайніцтве.

хадайнічаць, ✂; незак.

Выступаць з хадатайніцтвам хадайніцтвам.

|| зак. пахадайнічаць, ✂.

|| наз. хадайнічанне, ✂.

хадакі, ✂, м. (разм.).

Боты, у якіх адрэзаны халявы.

• Уссунуць хадакі на ногі.

хаджалы, ✂ (разм.).

1. Які многа бываў дзе-н.; бывалы.

2. Пра каня: які хадзіў у запрэжцы.

хадзіць, ✂; незак.

1. Рухацца, перамяшчацца, ступаючы нагамі (пра чалавека, жывёл).

   • Дзіця рана пачало х.

2. Тое, што і ісці, але абазначае рух, які паўтараецца ці адбываецца ў розны час і ў розных напрамках.

   • Х. па садзе.
   • Х. па вёсках.
   • Х. у ягады.
   • Х. у школу.
   • Х. каралём.
   • Аўтобус да горада ходзіць два разы ў дзень.
   • Ходзяць хмары, а дажджу няма.
   • Ходзяць чуткі па свеце.
   • Старасць ходзіць асцярожна і абачліва глядзіць (з нар.).

3. Перадавацца, пераходзіць ад аднаго да другога.

   • Кніжка хадзіла па ўсяму інстытуту.
   • Ходзіць грып.

4. Рухацца ўзад і ўперад або ўверх і ўніз, з боку ў бок.

   • Падлога ходзіць пад нагамі.

5. Падымацца і апускацца пры глыбокім дыханні, напружанні і пад.

   • Так сапе, аж грудзі ходзяць.

6. Укісаючы, брадзіць.

   • Цеста ходзіць.

7. Выконваць якую-н. работу пры дапамозе пэўнай прылады.

   • Х. за плугам (разм.).

8. Клапаціцца аб кім-, чым-н., даглядаць каго-, што-н.

   • Х. за хворым.
   • Х. за скацінай.

9. Апранацца ў што-н., насіць што-н., мець пэўны знешні выгляд.

   • Х. у ботах.
   • Х. без шапкі.

10. Быць у якім-н. званні, выконваць якія-н. абавязкі (разм.).

11. Быць цяжарнай (пра жанчыну) (разм.).

    • Х. другім дзіцем.

12. Пра коней, валоў і пад.: выкарыстоўвацца тым ці іншым чынам.

    • Х. у плузе.
    • Х. пад сядлом.

13. Адпраўляць натуральную патрэбу (разм.).

    • Дзіця ходзіць на гаршчок.

14. хадзі(це). Запрашэнне ісці куды-н. (разм.).

    • Хадзі сюды.

◊

• На галаве хадзіць (разм. неадабр.) — дурэць, сваволіць.

|| зак. схадзіць, ✂.

|| наз. ход, ✂, хаджэнне, ✂ і хадзьба, ✂.

• Ход цягніка.
• Хаджэнне па справах.
• Увесь дзень у хадзьбе.
• Спартыўная хадзьба (від спорту).

хадзячы, ✂.

1. Які можа хадзіць на ўласных нагах.

   • Х. хворы.

2. Шырокавядомы, шырокаўжывальны.

   • Х. выраз.

3. Які з’яўляецца жывым увасабленнем пэўных якасцей (разм.).

   • Хадзячая энцыклапедыя.

хадня, ✂, ж. (разм.).

Хада, хаджэнне.

• Пад поўнач х. заціхла.