Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

ляжак, , м.

  1. Ніжняе апорнае ляжачае бервяно зруба.

  2. Гарызантальная частка дымахода, якая вядзе ад печы да коміна.

    • Л. дыміць.
  3. Месца для ляжання.

ляжалы, .

  1. Нясвежы, даўні.

    • Л. тавар.
    • Ляжалая мука.
  2. Які пэўны час знаходзіўся ў стане вылежвання, вылежалы.

    • Л. лён.

ляжанка, , ж.

  1. Шырокі выступ печы, грубкі для ляжання.

  2. Месца, прыстасаванае для ляжання.

|| прым. ляжаначны, і ляжанкавы, .

ляжацца, ; безас.; незак. (разм.).

Пра наяўнасць жадання ці магчымасці ляжаць.

  • Нешта яму не ляжыцца.

ляжаць, ; незак.

  1. Знаходзіцца ўсім целам на чым-н. у гарызантальным становішчы.

    • Л. на зямлі.
  2. Быць хворым, знаходзіцца ў пасцелі.

    • Л. у непрытомнасці.
  3. Аб прадметах: знаходзіцца на паверхні ў нерухомым стане (бакавой часткай, гарызантальна).

    • Кнігі ляжаць на стале.
  4. Знаходзіцца, быць, захоўвацца, змяшчацца.

    • Грошы ляжаць у кішэні.
  5. Размяшчацца дзе-н., мець напрамак куды-н.

    • Наўкола ляжаць калгасныя палі.
    • Шлях ляжыць на ўсход.
  6. перан. Быць чыім-н. абавязкам.

    • На бацьку ляжаць усе клопаты пра сям’ю.

  • Душа (сэрца) не ляжыць да каго-чаго (разм.) — няма цікавасці, прыхільнасці да каго-, чаго-н.

  • Лежма ляжаць (разм.) — доўга ляжаць.

  • Ляжаць аблогай — пра няворанае, удзірванелае поле.

  • Ляжаць пад сукном (разм.) — заставацца без разгляду, без рэагавання (пра заявы, скаргі).

  • Ляжаць у руінах — быць разбураным.

|| наз. ляжанне, і лежня, .

ляжка, , ж. (разм.).

Мускульнае пакрыццё сцегнавой косці, сцягно.

|| прым. ляжачны, .

ляжнёўка, , ж. (спец.).

Дарога з насланага бярвення.

|| прым. ляжнёвачны, .