Verbum

сліна, ✂, ж.

Цягучая вадкасць, якая выдзяляецца ў поласці рота чалавека і жывёлы і садзейнічае змочванню і пераварванню ежы.

• Глытаць сліну (таксама перан. з зайздрасцю, з прагнасцю глядзець на што-н. смачнае, прывабнае, але недаступнае).
• Пырскаць слінай (таксама перан. гаварыць узрушана, з гневам, абурэннем і пад.).

|| прым. слінны, ✂.

• Слінныя залозы.

слінавыдзяленне, ✂, н.

Выдзяленне сліны сліннымі залозамі.

|| прым. слінавыдзяляльны, ✂.

слінацячэнне, ✂, н.

Узмоцненае выдзяленне сліны.

слініць, ✂; незак.

1. Змочваць слінай.

   • С. нітку.

2. Пэцкаць слінай.

   • Нельга с. кнігу.

|| зак. наслініць, ✂, паслініць, ✂ і заслініць, ✂.

слінявы, ✂ (разм. пагард.).

Вымазаны слінай; такі, у якога цячэ з рота сліна.

• Слінявае дзіця.

|| наз. слінявасць, ✂.

слова, ✂, н.

1. Моўная адзінка, якая служыць для называння паняццяў, прадметаў, асоб, дзеянняў, станаў, прымет, сувязей, адносін, ацэнак.

   • Знамянальныя словы.
   • Службовыя словы.
   • Іншамоўныя словы.
   • Падзяліць словы на склады.
   • С. ў слова (пра пераказ, пераклад дакладна).
   • Ад слова да слова. (ад пачатку да канца).
   • Не абмовіцца ні адным словам (змаўчаць).
   • У адно с. (разам, адначасова падумаць, сказаць).
   • С. за слова - 1) пра паступовае развіццё размовы; 2) спрачаючыся, пасварыцца.

2. адз. Маўленне, здольнасць гаварыць.

   • Дар слова.
   • Працаваць над словам.

3. звычайна мн. Гаворка, размова, што-н. сказанае.

   • Падбадзёрыць добрым словам.
   • Зразумела без слоў.
   • Не трэба лішніх слоў.
   • З чужых слоў (з таго, што сказана кім-н.).
   • Перадаць прачытанае сваімі словамі (не дакладна, але захоўваючы сэнс прачытанага).
   • Сказаць некалькі слоў на развітанне.

4. адз. Вуснае публічнае выступленне, прамова дзе-н.

   • Заключнае с. на выбарным сходзе.

5. адз. Права, дазвол гаварыць публічна.

   • Атрымаць с. для выступлення.

6. адз., з азначэннем. Думка, вывад; дасягненне ў якой-н. галіне.

   • У гэтай справе трэба с. вучоных.
   • Новае с. ў навуцы.

7. Тое, што і абяцанне.

   • Даў с. — стрымай!
   • Не вер яму на слова.
   • Узяць с. з сябра.

8. мн. Тэкст да вакальнага твора.

   • Песня на словы Адама Русака.

9. адз. Літаратурны твор у форме аратарскай прамовы, пропаведзі ці паслання (уст.).

   • «С. аб палку Ігаравым».

◊

• Адным словам — карацей кажучы.

• Глытаць словы — гаварыць неразборліва.

• Да слова сказаць — у сувязі са сказаным.

• Слоў няма пабочн. сл. (разм.) — канешне, так.

• У двух словах (разм.) — коратка.

• Цвёрдае слова — якому можна верыць.

• Закінуць слова за каго (разм.) — падтрымаць пры неабходнасці.

• Браць слова назад (разм.) — адмаўляцца ад сказанага.

• Апошняе слова — 1) навейшае дасягненне (кніжн.); 2) заключнае слова падсуднага.

|| памянш. слоўца, ✂.

|| прым. слоўны, ✂.

словаблудства, ✂, н. (пагард.).

Пустаслоўе, балбатня, якія выдаюцца за сур’ёзнае разважанне аб чым-н.

• Займацца словаблудствам.

словазлучэнне, ✂, н.

У граматыцы: спалучэнне двух або некалькіх слоў, аб’яднаных падпарадкавальнай сувяззю.

|| прым. словазлучальны, ✂.

словазмяненне, ✂, н.

У граматыцы: змяненне слоў па іх граматычных формах.

• С. дзеяслова.

|| прым. словазмяняльны, ✂ і словазменны, ✂.

словам, пабочн. сл.

Карацей кажучы, увогуле.

• С., заўтра першы дзень адпачынку.