Verbum

прайграцца, ✂; зак.

Апынуцца ў пройгрышы, прайграць у карты многа грошай.

• П. ўшчэнт.

|| незак. прайгравацца, ✂.

прайграць, ✂; зак.

1. Пацярпець няўдачу ў гульні, спаборніцтве, спрэчках і пад.

   • П. матч.
   • П. у спрэчцы.

2. Пазбавіцца чаго-н. у выніку азартнай гульні, прагуляць.

   • П. грошы.

3. Сыграць, выканаць.

   • П. пласцінку.
   • Аркестр прайграў уверцюру.

4. Правесці які-н. час, іграючы на чым-н.

   • П. дзве гадзіны на раялі.

|| незак. прайграваць, ✂.

прайдзісвет, ✂, м. (разм. пагард.).

Пранырлівы, хітры чалавек, прайдоха.

прайдоха, ✂, м.; ✂, ж., ✂ (разм.).

Тое, што і прайдзісвет.

прайсці, ✂; зак.

1. Ступаючы, едучы, перамясціцца па якім-н. месцы або да якога-н. месца.

   • П. па мосце.
   • П. да варот.
   • П. наперад.
   • Па рацэ прайшла баржа.

2. Пераадолець якую-н. прастору хадзьбой (а таксама пра некаторыя сродкі транспарту, пра пераадоленне дыстанцыі спартсменам).

   • П. некалькі крокаў.
   • П. пехатой пятнаццаць кіламетраў.
   • За гадзіну поезд прайшоў 70 км.
   • Бягун добра прайшоў стометроўку.

3. Перамяшчаючыся, накіроўваючыся куды-н., прамінуць, пакінуць ззаду.

   • П. сад або міма саду.
   • Задумаўшыся, п. сваю хату.

4. перан. Распаўсюдзіцца (пра чуткі, весткі і пад.).

   • Прайшла чутка аб яго прыездзе.

5. перан., перад кім-чым, а таксама са словамі «у думках», «ва ўяўленні» і пад.: мысленна ўзнікнуць, паўстаць ва ўяўленні.

   • У думках прайшло ўсё папярэдняе жыццё.

6. З’явіцца і знікнуць (пра ўсмешку, мімічны рух і пад.).

   • Па твары прайшла ажыўленая ўхмылка.

7. Пра што-н. працяглае: пралегчы, працягнуцца.

   • Тут пройдзе чыгунка.
   • Нафтаправод «Дружба» прайшоў па Беларусі.

8. Выпасці (пра ападкі).

   • Зранку прайшоў дождж.

9. перан. Пра час, пра што-н., што было, працягвалася: мінуць, адысці.

   • Прайшло некалькі гадоў.
   • Крыўда прайшла.
   • Боль прайшоў.

10. Адбыцца, закончыцца з якім-н. вынікам.

    • Спектакль прайшоў з вялікім поспехам.

11. Пранікнуць цераз што-н. (пра тое, што рухаецца, перасоўваецца, цячэ).

    • Цвік прайшоў наскрозь.
    • Шафа прайшла ў дзверы.
    • Чарніла прайшло цераз паперу.

12. Распрацаваць, апрацаваць, рухаючыся ў пэўным напрамку.

    • П. вугальны пласт.
    • П. адзін пракос.

13. што або пра што. Прасоўваючыся, дасягаючы чаго-н., падвергнуцца чаму-н., атрымаць прызнанне, зацвярджэнне.

    • Дакументы прайшлі цераз рэгістрацыю.
    • Праект прайшоў многа інстанцый.

14. у што або у каго-што. Аказацца ў ліку прынятых, залічаных, зацверджаных.

    • П. ў інстытут па конкурсу.

15. Вывучыць, пазнаёміцца з чым-н. (разм.).

    • Вучні прайшлі буквар.

16. Выканаць якія-н. абавязкі, заданні, прызначэнні.

    • П. вайсковую службу.
    • П. курс лячэння.

◊

• Прайсці ў жыццё — ажыццявіцца на справе.

|| незак. праходзіць, ✂.

|| наз. праходжанне, ✂ і праход, ✂.

◊

• Праходу не даваць каму (разм. неадабр.) — назойліва прыставаць з чым-н.

прайсціся, ✂; зак.

1. Прайсці крыху або не спяшаючыся, зрабіць некалькі крокаў, прагуляцца.

   • П. па кабінеце.

2. Пратанцаваць (разм.).

   • П. ў танцы.

3. па чым. Зрабіць што-н. або падвергнуць якой-н апрацоўцы; дакрануцца (у адпаведнасці са знач. наступнага назоўніка; разм.).

   • П. фуганкам па дошцы.
   • Трэба яшчэ раз п. па рукапісе.

|| незак. праходжвацца, ✂.

пракажоны, ✂, м.

Хворы на праказу.

|| ж. пракажоная, ✂.

праказа, ✂, ж.

Цяжкая скураная інфекцыйная хвароба, якая лічыцца звычайна невылечнай.

пракалоць, ✂; зак.

Колючы (гл. калоць​¹), зрабіць у чым-н. скразную адтуліну, праткнуць.

• П. паперу шылам.
• П. шыну.

|| незак. праколваць, ✂.

|| наз. праколванне, ✂ і пракол, ✂.

|| прым. праколачны, ✂.

пракалупаць, ✂; зак. (разм.).

1. Калупаючы, зрабіць адтуліну ў чым-н.

   • П. ямку ў лёдзе.

2. Калупаць некаторы час.

|| незак. пракалупліваць, ✂ і пракалупваць, ✂.

|| аднакр. пракалупнуць, ✂.