Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

ссунуцца, ; зак.

  1. Зрушыцца з месца, спусціцца куды-н.

    • С. з печы.
    • Мех ссунуўся з воза.
  2. Сунучыся, зваліцца адкуль-н.

    • Снег ссунуўся са страхі.
  3. Рухаючыся, наблізіцца.

    • У суседа раптам ссунуліся бровы.
  4. Расслабіўшыся, спаўзці, з’ехаць уніз, набок.

    • Шапка ссунулася на патыліцу.

|| незак. ссоўвацца, .

|| наз. ссоўванне, .

ссунуць, ; зак.

  1. Зрушыць, скрануць.

    • С. з месца што-н.
  2. Сунучы, скінуць што-н., перамясціць.

    • С. салому з воза.
    • С. снег са страхі.
  3. Пра галаўны ўбор: перамясціць.

    • С. капялюш на лоб.
  4. Сунучы, рухаючы, наблізіць адно да другога.

    • С. сталы.
    • С. бровы.

|| незак. ссоўваць, .

|| наз. ссоўванне, .

ссушыць, ; зак.

  1. Зрабіць сухім; высушыць.

    • Вятры ссушылі збажыну.
    • С. яблыкі (насушыць).
  2. перан. Знясіліць, давесці да крайняй схуднеласці.

    • Каханне ссушыла дзяўчыну.

ссылка, , ж.

  1. гл. саслаць.

  2. Месца, куды ссылалі палітычных праціўнікаў, якія выступалі супраць дзяржаўнай улады.

    • Сібірская с.

ссыльны, .

  1. гл. саслаць.

  2. Чалавек, які знаходзіцца ў ссылцы, на пасяленні.

ссыпаць, ; зак.

  1. Насыпаць або ўсыпаць куды-н.

    • С. бульбу ў склеп.
  2. Скінуць уніз, прымусіць упасці (што-н. дробнае, сыпкае).

    • С. зерне з бункера ў машыну.

|| незак. ссыпаць, і уссыпаць, .

|| наз. ссыпанне, і ссыпка, .

|| прым. ссыпны, .

  • С. пункт.

ссяліць, ; зак.

Перасяліць з розных мясцін у адно.

  • С. хутары ў вёску.

|| незак. ссяляць, .

|| звар. ссяліцца, .

|| незак. ссяляцца, .

|| наз. ссяленне, .

ссячы, і ссекчы, ; зак.

  1. Моцным ударам (якой-н. вострай прылады) аддзяліць ад асновы.

    • С. бярозу.
  2. Пасячы на дробныя кавалачкі што-н.

    • С. буракі.
  3. Знішчыць каго-, што-н., секучы шаблямі, мячамі.

    • Кавалерысты ссеклі атрад праціўніка.
  4. Збіць, рассячы ў многіх месцах.

    • С. пугай карову.
    • Град ссек пасевы (пабіў).
  5. Пра насякомых: пакусаць у многіх месцах.

    • Камары ссеклі рукі.

|| незак. ссякаць, .

|| наз. ссяканне, .