Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
авеёіклмнопрстуфхцчшыэюя
аворуыэ

статус, ✂, м. (афіц.).

Прававое становішча, а таксама наогул становішча, стан.

  • Прававы с. грамадзяніна.
  • Пасёлку прысвоены с. горада.

◊

  • У статусе каго-чаго (у знач. прыназ. з Р — у якасці каго-, чаго-н., у ролі каго-, чаго-н.).

статут, ✂, м.

  1. Збор правіл, якія вызначаюць і рэгулююць парадак дзейнасці, выканання ці прымянення чаго-н.; або звод палажэнняў, што вызначаюць структуру, прычыны і парадак дзейнасці якой-н. арганізацыі, установы.

    • С. Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.

  2. Апісанне ордэна, парадак узнагароды ордэнам і яго нашэння.

  3. У некаторых краінах (ЗША, Вялікабрытніі і інш.) — назва заканадаўчых актаў агульна-нарматыўнага характару.

    • С. Вялікага княства Літоўскага.

|| прым. статутны, ✂.

статуэтка, ✂, ж.

Невялікая скульптурная фігурка, якая звычайна служыць упрыгожаннем пакоя.

  • Фарфоравая с.

статуя, ✂, ж.

Скульптурны звычайна ў поўны рост чалавека або жывёліны.

  • Мармуровая с.

|| прым. статуарны, ✂.

  • С. мармур.

статыка, ✂, ж.

  1. Раздзел механікі, які вывучае законы раўнавагі цел пад уздзеяннем прыкладзеных да іх сіл.

    • С. і дынаміка.
    • С. газаў.

  2. Стан спакою ў які-н. пэўны момант (кніжн.).

    • Апісваць з’яву ў статыцы.

|| прым. статычны, ✂.

статыст, ✂, ж.

У тэатры — акцёр, які выконвае на сцэне другарадныя ролі без слоў.

|| ж. статыстка, ✂.

статыстык, ✂, м.

Спецыяліст па статыстыцы.

статыстыка, ✂, ж.

  1. Навука, якая вывучае колькасныя паказчыкі развіцця грамадства і грамадскай вытворчасці.

    • Эканамічная с.
    • Сельскагаспадарчая с.

  2. чаго. Колькасны ўлік разнастайных масавых выпадкаў, з’яў.

    • С. нараджальнасці.
    • Прамысловая с.

  3. Навуковы метад колькасных даследаванняў, якія выкарыстоўваюцца ў некаторых галінах ведаў.

    • Лінгвістычная с.

|| прым. статыстычны, ✂.

статычны, ✂.

  1. гл. статыка.

  2. Такі, у якім няма руху, дзеяння, развіцця.

    • Статычная поза.

|| наз. статычнасць, ✂.

стаўка​1, ✂, ж.

  1. У азартных гульнях: сума грошай, якую ігрок ставіць на карту.

    • Невялікая с.

  2. Размер заработнай платы; аклад.

    • Тарыфная с.
    • Павышэнне ставак.

  3. перан., на каго-што. Разлік, арыентацыя на каго-, што-н., імкненне грунтаваць свае дзеянні на чым-н.

    • С. на свае сілы.
    • С. на мясцовыя ўлады.

  4. Норма вылічвання падатку, аплаты чаго-н.

◊

  • Вочная стаўка — адначасовы перакрыжаваны допыт асоб для праверкі паказанняў, якія прыцягваюцца па адной справе.