Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

спекулянт, , м.

Той, хто займаецца спекуляцыяй 1 (у 1 знач.).

|| ж. спекулянтка, .

|| прым. спекулянцкі, .

спекуляцыя1, , ж.

  1. чым або на чым. Скупка і перапродаж маёмасці, каштоўнасцей, прадуктаў, тавараў шырокага ўжытку і пад. з мэтай нажывы.

    • С. валютнымі каштоўнасцямі.
    • С. на павышэнні попыту.
  2. перан., на чым. Разлік, намер, заснаваныя на выкарыстанні чаго-н. з карыслівымі мэтамі.

    • С. на цяжкасцях.

|| прым. спекуляцыйны, .

спекуляцыя2, , ж. (кніжн.).

Абстрактныя разважанні, адарваныя ад вопыту і практыкі.

  • Псеўданавуковыя спекуляцыі.

|| прым. спекуляцыйны, .

спеласць, , ж.

  1. гл. спелы.

  2. перан. Узрост паміж маладосцю і старасцю, калі чалавек дасягае поўнага разумовага развіцця і сталасці ў сваіх дзеяннях.

спелеалогія, , ж.

Навука аб вывучэнні пячор — іх паходжання, будовы і выкарыстання чалавекам.

|| прым. спелеалагічны, .

спелеолаг, , м.

Той, хто займаецца спелеалогіяй.

  • Спартсмен-с.

спелы, , н.

  1. Які паспеў, выспеў, стаў прыгодным для ўжывання.

    • С. яблык.
  2. перан. Які дасягнуў вопытнасці, майстэрства (пра музыканта, артыста, мастака і пад.).

  3. перан. Дасканалы, грунтоўна абдуманы; закончаны.

    • Спелыя думкі.

|| зак. спеласць, .

  • Ідэйная с.

спераду, прысл. і прыназ.

  1. прысл. З пярэдняга боку.

    • Прышыў бант с.
  2. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназоўнікам спераду выражае прасторавыя адносіны; ужыв. для ўказання на месца наперадзе чаго-н.

    • Ісці с. калоны.

сперма, , ж. (спец.).

Рэчыва, якое выпрацоўваюць мужчынскія палавыя залозы і якое ўтрымлівае палавыя клеткі.

сперматазоід, , м. (спец.).

Мужчынская палавая клетка чалавека, жывёл і некаторых раслін.