Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гна́цца, ганю́ся, го́нішся, го́ніцца; гна́ўся, гна́лася; ганіся; незак., за кім-чым.

1. Бегчы следам, каб дагнаць або злавіць.

Г. за праціўнікам.

2. Імкнуцца да чаго-н., дамагацца каго-, чаго-н.

Г. за модай.

Г. за доўгім рублём.

гнаць, ганю́, го́ніш, го́ніць; гнаў, гна́ла; гані́; незак.

1. каго-што. Прымушаць рухацца ў якім-н. напрамку, прымусова адпраўляць.

Г. авечак.

Г. звера (праследаваць). Г. лес па рацэ (сплаўляць). Паны гналі людзей на работу.

2. каго-што. Прымушаць хутка рухацца, ехаць на вялікай скорасці.

Фурман гнаў каня.

Г. машыну.

3. безас., што. Вельмі хутка расці.

Бульбу гоніць у каліўе.

4. што. Здабываць пры дапамозе перагонкі.

Г. алей.

5. што. Рабіць, пастаўляць хутка, у вялікай колькасці.

Г. план.

Г. прадукцыю.

6. заг. гані(це). Даваць (разм.).

Гані грошы.

7. безас. Моцна слабіць (разм.).

Жывот гоніць.

|| наз. гон, -у, м. (да 1 знач.) і го́нка, -і, ДМ -нцы, ж. (да 1, 2, і 4 знач.).

Г. звера.

|| прым. го́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Гонныя галубы.

гнаяві́к, гнаевіка́, мн. гнаевікі́, гнаевіко́ў, м.

Жук сямейства пласцініставусых, які жыве ў гнаі.

гнаявы́ гл. гной.

гне́вацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак., на каго-што і без дап.

Быць у стане гневу, абурацца.

Г. на мужа.

гне́ды гл. гняды.

гнездава́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., гнязду́ецца; незак.

Тое, што і гняздзіцца (у 1 знач.).

|| наз. гнездава́нне, -я, н.

гнездавы́ гл. гняздо.

гнейс, -у, мн. -ы, -аў, м.

Метамарфічная горная парода, якая складаецца з кварцу, палявога шпату і некаторых каляровых металаў.

|| прым. гне́йсавы, -ая, -ае.

гне́сці і гнясці́, гняту́, гняце́ш, гняце́; гняцём, гнецяце́, гняту́ць; гняці́; незак., каго-што і без дап.

1. Прыціскаць сваім цяжарам.

2. перан. Выклікаць непрыемнае пачуццё, мучыць.

Думкі гнятуць мяне.