Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

хітраспляце́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Складанае, вычварнае перапляценне чаго-н.

2. Складаная задума; складаны і мудрагелісты выклад думак.

Моўныя хітраспляценні.

Хітраспляценні сюжэта.

хі́трасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. гл. хітры.

2. Учынкі, паводзіны, разлічаныя на ўвядзенне каго-н. у зман.

Разгадаць чыю-н. х.

3. Спрытнасць, выкрутлівасць.

Не ўменнем, дык хітрасцю.

4. Аб чым-н., што зроблена мудрагеліста, складана, з загадкай.

Замок з хітрасцю.

хітру́га, -і, ДМу́гу, Т -ам, м.; ДМу́зе, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -ру́г (разм.).

Вельмі хітры чалавек.

Гэта вядомы хітруга.

хітру́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм.).

Хітры чалавек; махляр, падманшчык.

|| ж. хітру́ха, -і, ДМу́се, мн. -і, -ру́х.

|| прым. хітру́нскі, -ая, -ае.

хі́тры, -ая, -ае.

1. Вынаходлівы, умелы, дасціпны.

2. Выкрутлівы, які дзейнічае скрытна, не яўна.

Х. хлопец.

3. Які выражае дасціпнасць, спрыт, умельства.

Х. погляд.

Хітрая ўсмешка.

4. Разлічаны на ўвядзенне каго-н. у зман.

Хітрая палітыка.

5. Зроблены з умельствам, выдумкай, сакрэтам.

Х. механізм.

|| наз. хі́трасць, -і, ж. (да 1 і 3 знач.).

хі́трыкі, -аў.

Хітрыя, махлярскія прыёмы.

Надаелі мне твае х.

хітры́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць; незак.

Праяўляць хітрасць.

Не трэба х.

|| зак. схітры́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць.

хітрэ́ц, -раца́, мн. -рацы́, -рацо́ў, м.

Хітрун, каварны чалавек, махляр, ашуканец.

|| прым. хітрэ́цкі, -ая, -ае.

хіхі́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Спадцішка або ціха смяяцца.

Чаго ты хіхікаеш?

|| аднакр. хіхі́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. хіхі́канне, -я, н.