Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

чмуры́ць, чмуру́, чму́рыш, чму́рыць; незак. (разм.).

1. каго-што. Адурманьваць, тлуміць.

Не чмуры мне галавы.

2. каго. Ашукваць, абдурваць, збіваць з толку каго-н.

|| зак. ачмуры́ць, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны.

чмурэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак. (разм.).

Станавіцца дурным; дурнець.

чмут, -а і -у, М чму́це, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

1. -а. Ашуканец, несумленны ў адносінах да людзей чалавек.

2. -у. Дурман, ачмурэнне.

Змятаць з дарогі старых законаў ч.

чмуці́ць, чмучу́, чму́ціш, чму́ціць; незак. (разм.).

Баламуціць, дурыць галаву; вярзці бязглуздзіцу.

|| зак. ачмуці́ць, ачмучу́, ачму́ціш, ачму́ціць; ачму́чаны.

чмы́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. 3 шумам выпускаць паветра праз ноздры.

2. Смеючыся, плачучы, утвараць гук носам ці губамі.

3. Перарывіста, з шумам выпускаць паветра, пару, адпрацаваны газ.

4. перан. Выражаць незадаволенасць чым-н. (разм.).

|| аднакр. чмы́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. чмы́ханне, -я, н.

чмя́кацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

Падаць з глухім, мяккім гукам.

|| аднакр. чмя́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся.

|| наз. чмя́канне, -я, н.

чмя́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Тое, што і чвякаць.

|| аднакр. чмя́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні;

|| наз. чмя́канне, -я, н.

чо́вен, чо́ўна, мн. чаўны́, чаўно́ў, м.

Лёгкая лодка, выдзеўбаная са ствала дрэва; лодка наогул.

|| прым. чо́ўнавы, -ая, -ае.

чо́кацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

Дакранацца сваёй чаркай, бакалам і пад. да шклянкі, бакала каго-н. другога з добрымі пажаданнямі чаго-н.

|| зак. чо́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся.

|| наз. чо́канне, -я, н.

чо́каць¹, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Утвараць рэзкія, адрывістыя гукі пры ўдары аб што-н. шкляное, металічнае або пры хадзьбе па бруку і пад.

Ч. абцасікамі па асфальце.

Дзяцел чокаў дзюбай па дрэве.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра некаторых птушак і жывёл: абзывацца гукамі, падобнымі на «чок-чок».

|| наз. чо́канне, -я, н.