Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

абе́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.

Лубяны абадок у рэшаце, сіце і пад.

|| прым. абе́чкавы, -ая, -ае.

аб’ём, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Велічыня чаго-н., выражаная ў кубічных адзінках (у даўжыню, вышыню і шырыню).

А. памяшкання.

2. перан. Наогул велічыня, колькасць, змест чаго-н. з пункту гледжання памераў, саставу.

Вялікі а. работы.

А. ведаў.

|| прым. аб’ёмны, -ая, -ае (да 1 знач.).

|| наз. аб’ёмнасць, -і, ж.

аб’ёмісты, -ая, -ае.

Вялікі паводле аб’ёму (у 2 знач.).

А. том.

|| наз. аб’ёмістасць, -і, ж.

аб’ёмны, -ая, -ае.

1. гл. аб’ём.

2. Вялікі паводле аб’ёму, памеру.

Аб’ёмныя блокі.

|| наз. аб’ёмнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

абжа́ць, абажну́, абажне́ш, абажне́; абажнём, абажняце́, абажну́ць; абажні́; абжа́ты; зак., што.

Зжаць што-н. вакол чаго-н.

А. траву вакол дрэва.

|| незак. абжына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абжы́н, -у, м. і абжына́нне, -я, н.

абжо́ра, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ы, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -жо́р іо́раў (разм.).

Прагны да яды, пражэрлівы, ненасытны чалавек.

абжу́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., каго-што (разм.).

Ашукаць, абдурыць у карыслівых мэтах.

|| незак. абжу́льваць, -аю, -аеш, -ае.

абжы́ты, -ая, -ае.

Такі, у якім ужо жывуць, асвоены, добраўпарадкаваны.

А. дом.

|| наз. абжы́тасць, -і, ж.

абжы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; -жы́ўся, -жыла́ся, -ло́ся; зак.

1. Набыць, нажыць усё неабходнае на новым месцы жыхарства.

А. ў новай кватэры.

2. Прывыкнуць да жыцця на новым месцы, звыкнуцца з новымі ўмовамі.

А. ў горадзе.

|| незак. абжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

абжы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ў, -жыла́, -ло́; -жы́ты; зак., што.

Асвоіць, зрабіць жылым, прыстасаваць для жыцця.

А. новае месца.

А. кватэру.

|| незак. абжыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.