Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

кра́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Адтуліна на вяршыні вулкана, праз якую вывяргаецца лава, а таксама ўпадзіна, абкружаная кальцавымі валамі, у ландшафце Месяца і іншых планет.

|| прым. кра́тарны, -ая, -ае.

кра́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. Рухацца, скранацца з месца.

Машына кратаецца з месца.

2. Варушыцца.

У траве нешта кратаецца.

|| зак. пакра́тацца, -аюся, -аешся, -аецца.

кра́таць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго-што. Дакранацца да каго-, чаго-н.; чапаць.

К. валасы.

2. што і чым. Рухаць, варушыць.

К. сена.

К. фіранку.

К. параненай рукой.

|| зак. пакра́таць, -аю, -аеш, -ае.

кра́тны, -ая, -ае.

У матэматыцы: які дзеліцца без астатку на які-н. лік.

Дзевяць — лік, кратны тром.

|| наз. кра́тнасць, -і, ж.

крато́вы гл. крот.

кра́ты, -аў.

Металічная рашотка на вокнах, на дзвярах.

К. на дзвярах.

За краты — у турму (сесці, пасадзіць і пад.).

|| прым. кра́тавы, -ая, -ае.

кра́ўчы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. (гіст.).

У Рускай дзяржаве да 18 ст.: баярын, які ведаў царскім сталом, стольнікамі.

краўчы́ха, -і, ДМы́се, мн. -і, -чы́х, ж.

1. Спецыялістка па шыцці адзення.

2. Жонка краўца (разм.).

крах, -у, м.

1. Разарэнне, банкруцтва.

К. банка.

2. перан. Правал, поўная няўдача.

Пацярпець к.

крахта́ць, крахчу́, крэ́хчаш, крэ́хча; крахчы́ і кракта́ць, кракчу́, крэ́кчаш, крэ́кча; кракчы́; незак.

Утвараць міжвольна ціхія, адрывістыя гукі, стогны (ад болю, пры няёмкім становішчы і пад.).

|| аднакр. крахтану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́, і крактану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. крахта́нне, -я, н. і кракта́нне, -я, н.