Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

чужазе́мны, -ая, -ае.

Тое, што і замежны (у 1 знач.), іншаземны.

Чужаземныя захопнікі.

чужазе́мшчына, -ы, ж.

1. Чужая зямля, краіна; чужына.

2. Усё чужое, чужаземнае (культура, звычаі і пад.; неадабр.).

Захапляцца чужаземшчынай.

чужа́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

1. Чужы, прышлы чалавек, чужынец.

2. Чалавек, які па духу, поглядах і пад. чужы ў якім-н. асяроддзі.

Ён ч. сярод іх.

3. Не родны чалавек, не сваяк.

|| ж. чужа́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (да 1 знач.).

|| прым. чужа́цкі, -ая, -ае.

чужа́нін, -а, мн. чужа́не, чужа́н, м. (нар.-паэт.).

Чужынец.

чужані́ца, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ы, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -ніц.

1. Чужы, нетутэйшы чалавек; іншаземны захопнік.

2. Чалавек, які па духу, поглядах і пад. чужы ў якім-н. асяроддзі.

3. Не родны, не сваяк.

чужаро́дны, -ая, -ае.

Чужы; неўласцівы, нехарактэрны.

Чужародныя з’явы.

|| наз. чужаро́днасць, -і, ж.

чужа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Пазбягаць каго-, чаго-н.; цурацца.

Родныя не чужаліся яго.

2. Не праяўляць цікавасці да чаго-н.

Крытык не чужаўся гісторыі.

чужы́, -а́я, -о́е.

1. Не ўласны, які належыць каму-н. іншаму, не свой.

Чужая кніга.

Ч. дом.

Не браць чужога (наз.).

2. Не звязаны роднаснымі, сваяцкімі, блізкімі адносінамі.

Акрамя брата і сястры тут былі і чужыя людзі.

3. Які не з’яўляецца месцам пастаяннага жыхарства, радзімай для каго-н.

Чужая старонка.

4. Далёкі па сваіх поглядах, інтарэсах ад чаго-н.

|| наз. чу́жасць, -і, ж. (да 2 і 4 знач.).

чужы́на, -ы, ж.

Няродная, чужая краіна, зямля.

Жыць на чужыне.

чужы́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Чужы, нетутэйшы чалавек; іншаземны вораг, захопнік.

Вызваліць родную зямлю ад чужынцаў.

|| ж. чужы́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. чужы́нскі, -ая, -ае.