Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Выкспэнсо́вываць ’расходаваць, выдаткоўваць’ (Нас.). Насовіч (84) параўноўвае з лац. expensare, але ў бел. мове, відавочна, запазычанне з польск. wyekspensować ’тс’.

Вы́кста ’хрышчоны яўрэй’ (Нас.). Утварэнне пры дапамозе суф. ‑а да дзеяслова выксціць (гл.). Сюды ж вы́кстка — форма ж. р. да гэтага слова.

Вы́ксціць ’ахрысціць’ (Нас.). Паланізаваная форма з вы́крэсціць ’тс’ (Нас.).

Вы́куп (БРС, Бяльк., КТС). Рус. вы́куп, укр. ви́куп, польск. wykup, чэш., славац. výkup, в.-луж. wukup. Бязафікснае ўтварэнне ад выкупіць (гл. купіць) (Шанскі, 1, В, 225).

Вы́купка ’выкуп’ (Нас., Касп.). Рус. вы́купка ’тс’. Ад выкуп (гл.) з дапамогай суф. ‑ка.

Вы́куркалявацца ’звесці канцы з канцамі’ (КЭС, лаг.). Запазычанне з польск. wykarkulować ’разлічыць, скамбінаваць’ або самастойнае ўтварэнне ад калькуляцыя, калькуляваць (гл.).

Вы́курстаць ’выселіць, выгнаць’ (КЭС, лаг.). Польск. уст. з Літвы kurstać ’будзіць, абуджаць, падганяць’. Запазычанне з літ. (pa)kìrsti ’абуджацца, адкрываць вочы (пасля сну)’, якое звязана абляутам з kar̃das ’паўторны гук’, kardìntis ’станавіцца прыметным’, апошнія словы ў сваю чаргу звязаны з kir̃sti ’біць, удараць, рубіць’ (параўн. слав. čersti ’рэзаць’) (гл. Фрэнкель, 258 і наст.).

Вы́кшчэны, вы́кшчэнец ’той, які стаў хрысціянінам’ (Нас.). Да выксціць (гл.).