Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Вы́паветрыцца ’знікнуць ад пошасці’ (Нас.). Гл. паветрыць(цца). Параўн. рус. поветрие ’эпідэмія, якая хутка распаўсюджваецца’.

Выпаго́дзіцца (БРС, Нас.). Да пагода (гл.).

Вы́пад (БРС) ’назначэнне; выпадак’ (Нас.). Рус. вы́пад, укр. ви́пад, польск. wypad, чэш., славац. výpad, в.-луж. wupad. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад выпадаць (гл.). У значэнні спартыўнага тэрміна (у фехтаванні) запазычана з рус., дзе з’яўляецца, магчыма, лексічнай калькай ням. Ausfall (Унбегаун, Le calque, 38). Гл. таксама Шанскі, 1, В, 228.

Вы́падак1 (БРС, Шат.), выпа́дак (Нас., Гарэц., КЭС, лаг.). Рус. вы́падок ’ападкі’, укр. ви́падок ’выпадак’, польск. wypadek, в.-луж. wupadk ’тс’. У бел. запазычанне з польск., дзе, відавочна, калька ням. Ausfall (параўн. Брукнер, 390). Змяненне націску ў форме вы́падак пад уплывам іншых дэрыватаў з прыст. вы‑.

*Вы́падак2, вы́пыдык ’хвароба ў коней, выпадзенне поўсці’ (Бяльк.). Рус. дыял. выпадок ’хвароба’. Да выпада́ць з суф. ‑ак.

Выпада́ць (БРС, Нас., КЭС, лаг.; Гарэц., Яруш.). Гл. падаць. У значэнні ’адбывацца, здарацца’ семантычнае запазычанне з польск. (параўн. wypadać ’тс’).

Вы́пал ’выстрал; паленне (у печы)’ (Нас.). Рус. вы́пал ’дзеянне па дзеяслову выпаливать’, ’выстрал’, польск. wypał, в.-луж. wupał ’тс’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад выпаліць (гл. паліць).

Вы́палакаць ’выпаласкаць’ (Мат. Гродз.). Запазычанне з укр. полокати ’паласкаць’.

Вы́паласкі ’памыі’ (Нас.). Рус. дыял. вы́полоски, укр. ви́полоски ’тс’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад выпаласкаць (гл. паласкаць).

Выпа́ліна (БРС). Да выпаліць (гл. паліць) з суф. ‑іна.

Вы́паля́нка ’выпаленае месца ў лесе’ (Яшк.). Да выпаліць з суф. ‑анка.