Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Вынагро́да ’ўзнагарода, кампенсацыя’ (Нас.). Запазычанне з польск. wynagroda ’тс’ (Цвяткоў, Запіскі, 60).

Вынале́зок ’вынаходка’ (Нас.). Запазычанне з польск. wynalazek ’тс’. Ст.-бел. выналязокъ ’вызначэнне, пастанова’ і выналязца ’вынаходца’ таксама з польск. (Булыка, Запазыч., 74).

Вынале́зці ’вынайсці’ (Нас.). Запазычанне з польск. wynaleźć ’тс’.

Вы́насак ’зносак’ (Мат. Гом.). Да вынасіць з суф. ‑ак.

Вынахо́дца (БРС). Да вынаходзіць з прадуктыўным для Nomina agentis суф. ‑ца; апошні замацаваўся пад польскім уплывам (Гіст. мовы, 1, 99); параўн., напр., укр. винаходец ’тс’.

Вы́наш ’пук сухога лёну, вынесены з сушкі за адзін раз’ (Влад.). Ад выносіць (гл. насіць) з суф. ‑jь. Адносна суфіксацыі гл. Слаўскі, SP, 1, 80 і наст. Параўн. вынашай.

Вы́нашай ’пук сухога лёну, вынесены з сушкі за адзін раз’ (Жд., 1), вынаша́й ’тс’ (Шатал.), вынашэй ’тс’ (Влад.), вы́нашая ’тс’ (Жд., 1; Шчар., 150; Сцяшк.). Ад выносіць з суф. ‑ějь, ‑jajь першапачаткова як Nomen actionis (Слаўскі, SP, 1, 86 і наст.; Сцяц., Словаўтв., 23). Чэкман (Baltistica, 8, 2, 152) лічыць калькай літ. išnaša ’тое, што выносіцца з дому’, якое ўтворана ад ìšnèšti ’выносіць’ па вельмі прадуктыўнай мадэлі. Але параўн. чэш. vynáška ’вынас’ і рус. кастр. вы́носник ’тры-чатыры снапы яшчэ гарачага лёну, якія вынесены з сушкі для таго, каб церці’.

Вы́нік (БРС, КЭС, лаг.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад вынікаць.

Вы́нітак ’разарваная кабылка ў нітах’ (Шатал.). Да вынітыцца, выніціцца (гл.) з суф. ‑ак (Фалінская, Бел.-польск. ізал., 139).

Вы́ніцаваць ’пераніцаваць’ (Нас., Шпіл.). Запазычанне з польск. wynicować ’тс’; параўн. ст.-бел. выницовати (Булыка, Запазыч., 74).