Verbum

анлайнавы слоўнік

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прадмова ∙ Скарачэнні ∙ Кніга ў PDF/DjVu

а б в г д е ё ж з і й к л м н о п р с т у ў ф х ц ч ш э ю я -.

а б в г д е ж з й к л м н о п р с т у ў ф х ц ч ш э я .

а в е ё і к л м н о п т у ф ц ы ь э я

аспава́ты, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і васпаваты.

аспе́кт, ‑у, М ‑кце, м.

Кніжн. Пункт погляду, з якога разглядаюцца прадметы, паняцце з’явы; разуменне чаго‑н. у пэўнай плоскасці. Другі важны аспект у рабоце з чалавекам — павышэнне яго сацыяльная, грамадзянскай адказнасці, усталяванне пачуцця дысцыпліны, высокай культуры ў працы. Машэраў. Але прырода ў Коласа, паэта-селяніна, не толькі прадмет любавання, яна, калі хочаце, мае сацыяльны аспект. Навуменка.

[Ад лац. aspectus — погляд.]

а́спід ¹, ‑а, М ‑дзе, м.

1. Ядавітая змяя, якая водзіцца ў трапічных і субтрапічных краінах.

2. Разм. лаянк. Пра благога, падступнага чалавека.

[Грэч. aspis.]

а́спід ², ‑у, М ‑дзе, м.

Уст. Слаісты мінерал чорнага колеру, які раней ішоў на вытворчасць грыфельных дошак; тое, што і аспідны сланец (гл. сланец).

[Ад грэч. iaspis — яшма.]

а́спідны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да аспіду ². Аспідны сланец. // Зроблены з аспіду. Аспідная дошка.

2. Чорны, як аспід ².

аспіра́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Асоба, якая рыхтуецца да самастойнай навуковай або педагагічнай дзейнасці пры навукова-даследчай або вышэйшай навучальнай установе і пад кіраўніцтвам высокакваліфікаванага спецыяліста.

[Ад лац. aspirans, aspirantis — які дамагаецца, імкнецца, шукае.]

аспіра́нтка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да аспірант.

аспіранту́ра, ‑ы, ж.

Сістэма падрыхтоўкі пры вышэйшых навучальных установах або навукова-даследчых інстытутах прафесарска-выкладчыцкіх і навуковых кадраў. [Люба:] — Сур’ёзная, ну і разумная, нічога не скажаш, прафесар раіў ёй [Веры] у аспірантуру падавацца пасля інстытута. Лынькоў. // Дзейнасць, вучоба аспіранта.

аспіра́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да аспіранта, аспірантуры. Аспіранцкі тэрмін.

аспіра́тар, ‑а, м.

Прыстасаванне, з дапамогай якога бяруцца пробы паветра, газаў і пад., каб вызначыць іх хімічны састаў, колькасць пылу, вільгаці і інш.

[Ад лац. aspirare — дзьмуць.]

аспіра́цыя, ‑і, ж.

1. Высысанне вадкасці або паветра з якой‑н. хворай поласці цела. // Пранікненне ў дыхальныя шляхі чаго‑н. пабочнага.

2. Спец. Абяспыльванне вытворчых памяшканняў шляхам высысання пылу. Цэнтральная аспірацыя.

[Лац. aspiratio — дыханне.]