Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дамо́ў, прысл.

На сваю кватэру, у сваю хату, у сваю сям’ю. — Можа б ты распранулася хаця, Стася? Ты ж прыйшла дамоў, у сваю хату. Зарэцкі. Хлопцы кончылі сваю работу і пайшлі дамоў. Колас. // На радзіму. [Мелех:] Я шосты год ваюю і нязручна Пабітаму варочацца дамоў. Глебка. // У двор, у хлеў. Ужо дамоў пастух скаціну гнаў. А. Александровіч.

дамо́ўка, ‑і, ДМ ‑моўцы; Р мн. ‑мовак; ж.

Абл.

1. Хата, дом, прытулак; гаспадарка. Гаварылі, што пан .. [Седасу] падараваў зямлі, і ён мае намер завесці ўласную дамоўку. Чорны. Праляталі чародкі дзікіх качак, спяшаючыся да дажджу знайсці сабе дзе-небудзь у чаротах дамоўку. Васілевіч.

2. Труна, дамавіна. Не часалі дамоўкі яму [гусляру] сталяры, Не заплакалі бліжнія вочы. Купала.

дамо́ўленасць, ‑і, ж.

Пагадненне, дасягнутае ў выніку перагавораў. У гэтым годзе, па дамоўленасці праўлення калгаса з прамкамбінатам, цагельны завод пачаў працаваць раней звычайнага. Стаховіч.

дамо́ўлены, ‑ая, ‑ае.

Загадзя назначаны па ўзгадненню з кім‑н. Сустрэцца ў дамоўленым месцы. Дамоўленая сума.

дамо́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад дамачыць.

дамо́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да дамачыць.

дамры́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Музыкант, які іграе на домры.

да́мскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дамы, дам (у 1 знач.), належыць або ўласцівы ім. Дамскі вальс. Дамскі веласіпед. Дамскія туфлі. // Які складаецца з дам. Дамская кампанія.

дамурава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.

Скончыць мураванне; змураваць да пэўнага месца. Дамураваць дом да акон. □ Тоня астаўся адзін пасярод гаспадарскай няўладжанасці: трэба было і скляпок дамураваць і падваліны ў хаце змяніць. Чорны.

дамуро́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да дамураваць.