Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

даманапалісты́чны, ‑ая, ‑ае.

Які папярэднічаў манапалістычнаму капіталізму.

дамарксі́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які адносіцца да часу, што папярэднічаў з’яўленню марксізма. Дамарксісцкая філасофія.

дамаро́слы, ‑ая, ‑ае.

1. Вырашчаны дома, у сваёй гаспадарцы; сваёй гадоўлі. Сядзіць дзед на палку каля калыскі, дамарослы тытун[ь] пакурвае з люлечкі, сваю звычайную песню спявае. Колас.

2. перан. Які навучыўся чаму‑н. саматугам; не прафесіянальны. Паліцыянтам, скваплівым на гарэлку, спецыяльна падсунулі гэтую торбу з гарэлкай, запраўленай сонным парашком. Хітра зроблена, нічога не скажаш. Гэта рабіў не нейкі дамарослы падпольшчык, а чалавек з галавой. Машара. // Невысокай вартасці, якасці; просты, прымітыўны. Праўда, гумар яго дамарослы, і Красак часам не узвышаецца да іроніі над сваімі уласнымі, падчас смешнымі, слабасцямі. «Беларусь».

дамаро́шчаны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і дамарослы. Дамарошчаны майстар. Дамарошчаны стратэг.

дамасе́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Пра таго, хто мала бывае на людзях і праводзіць свой вольны час дома. З суседзямі асаблівай дружбы не было, пісьменнік стаў дамаседам, чытаў і пісаў у сваёй каморцы. С. Александровіч.

дамасе́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

Жан. да дамасед.

дамасе́дства, ‑а, н.

Схільнасць, прывычка праводзіць свой вольны час дома.

дама́скі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да Дамаска.

2. Зроблены з дамаскай сталі. Дамаскі кінжал.

•••

Дамаская сталь гл. сталь.

дамастро́еўскі, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Адпаведны жыццёвым правілам Дамастроя; косны, адсталы. Дамастроеўскія парадкі.

дамастро́й, ‑я, м. (з вялікай літары).

Помнік рускай пісьменнасці 16 ст., у якім змяшчаецца звод жыццёвых правіл і павучанняў (пазней стаў агульным абазначэннем кансерватыўнага сямейна-бытавога ўкладу жыцця).